του Πάνου Χριστοδούλου
Δεν υπάρχει σημαία αρκετά μεγάλη για να καλύψει την ντροπή να σκοτώνεις αθώους ανθρώπους (Howard Zinn)
Προοίμιο: Πάτρα 8 Δεκέμβρη 2008
Πάτρα. Κέντρο της πόλης με κατεύθυνση από την πλατεία Γεωργίου προς την πλατεία Όλγας, και συγκεκριμένα το παράρτημα. Η πόλη είναι έρημη αν και 9 η ώρα το βράδυ και Τρίτη. Το σκηνικό θυμίζει post apocalyptic ταινίες. Έχουν περάσει δύο μέρες από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Μια δολοφονία που έβγαλε, με βίαιο τρόπο, στο προσκήνιο τα προβλήματα, οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά, μιας εικοσαετίας.
Πλέον η αντίσταση και η αντίδραση δεν είναι κάτι περίεργο και γραφικό όπως την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων και τον χρυσό αιώνα του εκσυγχρονισμού. Φρόντισε γι αυτό το κίνημα του 06 07 ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 και την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Οι αγώνες κέρδιζαν πλέον και η κοινωνία είχε αρχίσει να παίρνει τα πάνω της. Όπως και η καταστολή που οδήγησε τον Κορκονέα στο να δολοφονήσει εν ψυχρό έναν 15χρονο στο κέντρο της Αθήνας.
Το βίντεο που άρχισε να κυκλοφορεί στα νεαρά τότε μέσα κοινωνικής δικτύωσης σόκαρε τους πάντες και απέτρεψε τα ΜΜΕ να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη (https://youtu.be/9fGwwuYTxZY). Οι σκηνές που ακολούθησαν στο κέντρο της Αθήνας και σχεδόν όλων των ελληνικών πόλεων γεννούν δέος και τρόμο. Είναι το δέος και ο τρόμος της μάζας, μιας μάζας δυναμικής, ωμής και ακατέργαστης. Η οικονομική κρίση, η καταπιεστική εκπαίδευση και το μέλλον των 756 ευρώ (με τις τότε αισιόδοξες εκτιμήσεις) δεν άρεσε σε κανένα.
Η Αριστερά σε όλες της τις εκφάνσεις προσπάθησε να εξηγήσει, με εργαλεία του περασμένου αιώνα, μια εξέγερση του τωρινού. Δεν ήταν όμως μια πολιτικοποιημένη εξέγερση. Δεν ήταν καν εκδίκηση. Η εκδίκηση έχει και κάποιον στόχο. Η μάζα που ξεχύθηκε στο δρόμο εκείνο το Δεκέμβρη δεν είχε και δεν ήθελε να έχει στόχο. Ήταν ένας τυφώνας που ήθελε να σαρώσει τα πάντα.
Παρόλαυτα λόγω διάφορων μέσων πάλης που χρησιμοποιήθηκαν, οι σύντροφοι του αναρχικού χώρου θεώρησαν ότι κατάφεραν να ηγεμονεύσουν. Το μόνο πολιτικό όμως το οποίο έδωσε κάποια χροιά στα γεγονότα ήταν η περιοχή στην οποία έγινε η δολοφονία, γεγονός που αρχίζει πλέον να φαίνεται, με έναν άσχημο τρόπο. Αλλά αυτό είναι για αργότερα. Αυτή τη στιγμή το αναρχικό κίνημα πανηγυρίζει για την αποχή στις ευρωεκλογές με το τσιτάτο η εξέγερση δεν εγκλωβίστηκε στην κάλπη. Την ίδια στιγμή το ΛΑΟΣ σαρώνει στις ευρωεκλογές.
Ιντερλούδιο: a change of seasons
Πάτρα. Μάιος 2012. Μια δολοφονία στην περιοχή των Ζαρουχλέικων γίνεται αφορμή για να ξεσηκωθεί η γειτονιά. Και εδώ υπάρχει συσσωρευμένη οργή, αγανάκτηση, θυμός. Μόνο που εδώ ο στόχος είναι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες που βρίσκονται λίγο πιο πέρα. Γιατί το θύμα είναι Έλληνας, ενώ ο θύτης όχι (https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/istories-apo-tin-apenanti-oxthi-tis-patras-toy-panagioti-xristodoyloy&dr=tvxsmrstvxs).
Αντίστοιχα περιστατικά εκδηλώνονται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Αποσπασματικά και μεμονωμένα χρονικά. Όπως ο Άγιος Παντελεήμονας. Η ύστερη αφήγηση ενός κομματιού της αριστεράς, κυρίως του ΚΚΕ, είναι ότι το κίνημα των πλατειών ανέδειξε την Χρυσή Αυγή. Γιατί τα Ζαρουχλέικα, ο Άγιος Παντελεήμονας δεν υπήρξαν ποτέ. Δυστυχώς όμως εκεί που η Αριστερά δεν ήθελε να πάει, οι φασίστες βρήκαν την ευκαιρία να αναπτύξουν το πολιτικό τους σχέδιο.
Λίγες δυνάμεις του αριστερού και αναρχικού χώρου που προσπάθησαν να παρέμβουν, είχαν τη λογική του αλεξιπτωτιστή: άτομα από άλλες περιοχές μετακινούνται στις επίμαχες και κατηγορούσαν τους κατοίκους για φασίστες. Φυσικά το μεταναστευτικό, για παράδειγμα, υπήρχε. Δεν το φανταζόταν οι κάτοικοι ούτε ήταν φασίστες αν το θεωρούσαν πρόβλημα. Η διαφωνία με τους φασίστες βρίσκεται στο ποια θεωρούν ότι είναι η λύση του προβλήματος.
Civilization collapse (the mighty has fallen)
Με τη μνημονιακή εποχή έρχεται και το κίνημα των πλατειών. Η μάζα ξαναεμφανίζεται δυναμικά στο δρόμο. Μόνο που αυτή τη φορά αποκτά στόχο. Το πολιτικό κατεστημένο της εποχής. ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και οι βουλευτές τους δε μπορούν στην κυριολεξία να βγουν στο δρόμο χωρίς να αντιμετωπίσουν την οργή του κόσμου.
Πάραυτα πάλι ένα τμήμα της αριστεράς δε βρίσκει τον εαυτό του στις πλατείες. Γιατί δεν υπάρχουν αυτιά ανοιχτά για μεγάλες μαρξιστικές λενινιστικές αμπελοφιλοσοφίες. Ενώ για ένα άλλο κομμάτι το γεγονός ότι στις πλατείες είναι παρόντες ελληνικές σημαίες και ακροδεξιοί συνιστά λόγω για να εξαφανιστούν όλοι οι υπόλοιποι. Χαρακτηριστικά δεν έχει εμφανισθεί ούτε ένα τραγούδι από ελληνικό μουσικό για τις πλατείες. Ενώ οι πλατείες εμφανίζονται στο video clip του (κομμουνιστικών πεποιθήσεων σε πείσμα όσων) συγκροτήματος Kreator με το τραγούδι Civilization Collapse (https://youtu.be/EApMitnsXgg) .
Το ρήγμα όμως με το παρελθόν έχει γίνει και ο δικομματισμός ηττάται κατά κράτος στις εκλογές του 12. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον αξιωματική αντιπολίτευση. Και δυστυχώς σιγά σιγά ηττάται ότι ριζοσπαστικό υπήρχε στο ΣΥΡΙΖΑ. Πλέον η γραμμή βγαίνει από επικοινωνιολόγους και έχει στόχο μόνο την πρωτιά στις επόμενες εκλογές, με οποιοδήποτε κόστος. Οποιαδήποτε κίνηση της μάζας πλέον δε θεωρείτε ευνοϊκό πεδίο παρέμβασης για το ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Και όσοι δεν ήταν φορείς αυτής της αντίληψης κατάλαβαν τη ματαιότητα της προσπάθειας τους, τρία χρόνια αργότερα, στις 15 Αυγούστου του 2015.
Όμως πλέον η Αριστερά έχασε οποία ρομαντική αίγλη διέθετε στην Ελληνική κοινωνία. Έγινε κατεστημένο. Αυταρχικό και εξουσιαστικό. Το ρήγμα με το λαό έχει πλέον συντελεστεί.
Winter is coming
Νοέμβρης 2018. Κοντεύουν τα δέκα χρόνια από τον Δεκέμβρη της εξέγερσης. Και κάπου στα τέλη Νοέμβρη εμφανίζεται στα social media ένα σοκαριστικό βίντεο. Αντίστοιχα σοκαριστικό με το βίντεο που αναφέρθηκε προ δεκαετίας. Αυτοί τη φορά μαθητές δολοφόνους μόνοι τον εαυτό τους (https://youtu.be/yqGAaOWu3fQ). Όχι γιατί κρατούν ελληνικές σημαίες, θα μπορούσαν να κρατούν σημαίες του ΠΑΟ ή του Ολυμπιακού, η σημαία αυτή καθαυτή ένα κομμάτι νάιλον είναι. Ούτε γιατί τραγουδούν τον εθνικό ύμνο. Ο ύμνος εις την ελευθερία μια χαρά στοίχους έχει. Αλλά γιατί σε αυτή την εκδήλωση ξεχειλίζει το μίσος. Με μόλις 2 3 πιθανά μέλη της και χωρίς κανένα σύμβολο της η Χρυσή Αυγή καταφέρει να είναι παντού παρούσα αυτή τη συγκέντρωση. Μαθητές γίνονται έρμαια ανθρώπων που ονειρεύονται σφαγές και αίμα.
How did we come to this? Narcosynthesis
Τελικά οι μαθητές ξύπνησαν ένα ωραίο πρωί και έγιναν φασίστες; Το ίδιο και όσοι κατέβηκαν στα συλλαλητήρια στο Σύνταγμα; Είναι τόσοι πολλοί και βρίσκονται ανάμεσα μας;
Όπως και όσοι κατέβηκαν στο Δεκέμβρη δεν έγιναν αναρχικοί, στο άρθρο 16 δεν έγιναν κομμουνιστές, ούτε αυτοί έγιναν φασίστες. Η ίδια αγανάκτηση τους κινεί. Αυτή τη φορά όμως η Αριστερά είναι κομμάτι του προβλήματος. Δεν κυβερνά ούτε ο Σαμαράς ούτε ο Σημίτης. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη ζημιά που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι μαθητές αυτοί ορίζονται και ξεσπούν με αφορμή τη Μακεδονία. Νότια , βόρεια, Δυτική, ανατολική λίγη σημασία έχει. Έχουν γαμηθεί οι ζωές τους και θέλουν να κάνουν κάτι γι αυτό.
Αν η Αριστερά αυτό που θέλει να κάνει γι’αυτό είναι να τους ανοίξει τα κεφάλια (μεταφορικά ή κυριολεκτικά) είναι ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα. Γιατί 200 χρόνια τώρα δεν έχει αντιληφθεί ότι πολιτικά προβλήματα δε λύνονται με οργανωτικό τρόπο. Δίκαιοι πόλεμοι υπάρχουν, δίκαιοι στρατοί όχι όπως έγραψε ο Αντρέ Μαλρό. Και είναι κρίμα να κηρύξουμε τον πόλεμο σε 15χρονα. Ποιος άλλωστε τα χε όλα ληγμένα στα 15;
Σε κάθε περίπτωση το να κινούμαστε πολιτικά με όρους εκδίκησης δεν παράγει τίποτα. Γενικά η εκδίκηση δε γεννά τίποτα (Η εκδίκηση κυλάει στο αίμα).
Fight Liberalism
Οπότε να τσακίσουμε τον φασισμό, αλλά ιδεολογικά. Αν τον τσακίσουμε κατά επιλογή οργανωτικά τότε μάλλον θα χει ήδη νικήσει. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται η Αριστερά να δίνει όραμα, να μπορεί να εμπνέει. Τα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα κυρίως την περίοδο 1996-2004, παρατηρήθηκε μια συντριπτική ιδεολογική νίκη του νεοφιλελευθερισμού. Μια νίκη που συνέβαλε στην φιλελευθεροποίηση και της Αριστεράς, η οποία πλέον αποιδεολογικοποιήθηκε.
Ενώ τα προηγούμενα χρόνια η Αριστερά είχε ένα ιδεολογικό πρόταγμα, ένα ρομαντισμό, ένα όραμα, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ και την άνοδο των νεοφιλελεύθερων, το όραμα χάθηκε χωρίς να αντικατασταθεί από ένα νέο. Η παράδοση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων με μια ιδιαίτερη αγάπη για την πατρίδα, της θεολογίας της απελευθέρωσης με μια ιδιαίτερη αγάπη για τη χριστιανική φιλοσοφία, η ανανέωση και ο Μάης του 68 με μια ιδιαίτερη αγάπη στη ζωή και την ελευθερία, αντικαταστάθηκαν από μια Αριστερά ντουντούκα, η οποία σιγά σιγά διεκδικούσε (και διεκδικεί ακόμα) μόνο συλλογικές συμβάσεις και αυξήσεις στους μισθούς. Μόνο που ένα αριστερό κόμμα δεν είναι σωματικό. Υποτίθεται ότι δομείται γύρω από ένα στόχο για τη διάρθρωση της κοινωνίας.
Και κάπως έτσι η Αριστερά αρχίζει να εχθρεύεται καθετί που δομείται γύρω από ένα ιδανικό. Χλευάζει όσους ενδιαφέρονται για την πατρίδα τους, θεωρεί αντιπάλους όσους εμπνέονται από την χριστιανική φιλοσοφία, και απαξιώνει όσους ενδιαφέρονται για δομές αλληλεγγύης. Άρα τι μένει; Το οικονομικό (χρήμα). Και η οποία διεκδίκηση αφορά αυτό. Και για να μπορεί να περπατήσει σε μεγαλύτερα (μεσοαστικά κυρίως) ακροατήρια έχει και μια αναφορά σε ατομικά και μόνο δικαιώματα. Το συλλογικό δεν υφίσταται. Και όταν υφίσταται είναι απειλητικό.
Ενώ λοιπόν η οριοθέτηση της αριστεράς έγινε στη Γαλλική Επανάσταση και αφορούσε όσους ήταν υπέρ της ανατροπής του καθεστώτος (και τύχαινε να κάθονται αριστερά), πλέον από τον ελιτίστικο νεοφιλελεύθερο κύκλο που συγκροτήθηκε, αριστερός είναι οποίος δεν αναφέρεται σε πατριωτισμό, δε θέλει να υπάρχει θρησκευτικό αίσθημα και είναι με τα ατομικά δικαιώματα. Άσχετα αν δεν επιθυμεί καμία ανατροπή του καθεστώτος ή ακόμα και το συντηρεί. Και πλέον η μόνη διαφορά τους με την δεξιά είναι το που κάθονται στη Βουλή.
Γεγονός που αποτυπώνεται αυτή η μετατόπιση είναι πως μια μάζα ελιτιστών, εκτός ΣΥΡΙΖΑ, αριστερών συνεχίζει να τον αντιπολιτεύεται χαλαρά την κυβέρνηση και να στηρίζει προτάσεις του όπως αυτή της εκκλησιαστικής μεταρρύθμισης. Η οποία είναι η αποθέωση της νεοφιλελεύθερης κουλτούρας. Φεουδαρχικές σχέσεις εργασίας, με το μητροπολίτη (αφεντικό) να καθορίζει ποιος θα παίρνει τι και χωρίς καμία πρόνοια για το τι θα γίνει σε μικρά χωριά ή διαφορετικού θρησκευτικού προσανατολισμού περιοχές. Αφού η πίστη είναι ατομική υπόθεση να κόψουν το λαιμό τους να βρουν ιερέα. Αντί δηλαδή να φορολογηθεί σκληρά η εκκλησιαστική περιουσία (πλούτος / μέσα παραγωγής), το κράτος αποσύρεται φορολογικά και εργοδοτικά από την εκκλησία (και όχι συνταγματικά) σε κάθε έκφανση της.
Κυριαρχεί λοιπόν μια Αριστερά χωρίς όραμα, χωρίς ιδανικό. Καμίας μορφής. Και τι μένει το οποίο να είναι μαζικής απεύθηνσης και να διαθέτει κάποιου είδους (εφιαλτικό βέβαια) όραμα; Η Χρυσή Αυγή. Και δυστυχώς ή ευτυχώς οι νεότεροι ψάχνουν για όραμα. Και αλίμονο μας αν αφήσουμε τη Χρυσή Αυγή να μονοπωλεί το πεδίο αυτό (υπάρχουν προφανώς κομμάτια της αριστεράς και της αναρχίας τα οποία συνεχίζουν να συγκροτούνται οραματικά αλλά για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, δεν έχουν μαζική απεύθηνση). Και βεβαίως τη Χρυσή Αυγή δε τη σταματάς αν εμφανίζεσαι στους Σπαρτιάτες, αλλά ούτε κι αν όλη μέρα βλέπεις σε κάθε σημαία και έναν φασίστα. Ούτε και αν κυνηγάς τον Τσουκαλά, ενώ αφήνεις τη Χρυσή Αυγή να φωτογραφίζεται μαζί σου στο Καστελόριζο με τη δίκη να σέρνεται.
The show must go on…
Είναι επιτακτική ανάγκη για μια Αριστερά που θα κόψει κάθε δεσμό με το νεοφιλελευθερισμό, και κάθε αριστερή ή δεξιά εκδοχή του. Βασικά που όχι μόνο θα κόψει κάθε δεσμό, αλλά θα δώσει μάχη με κάθε νεοφιλελεύθερη έκφανση, προσπαθώντας να δει το άτομο ,ένα σε κοινότητες. Χρειάζεται μια Αριστερά που θα επιτρέπει στα μέλη της να ονειρεύονται έναν άλλο κόσμο, είναι δεν είναι εφικτός. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις, κάποιες φορές και τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα.
Χριστοδούλου Πάνος
ΥΓ: το φαραονικού Τύπου δέντρο του Δεκέμβρη που φλέγεται (Ιστορία ερχόμαστε) συμπυκνώνει σε μια εικόνα τις αντίθεσης και τα προβλήματα της δεκαετίας αυτής.
ΥΓ 2: ακόμα και από άποψη σκληρού μαρξισμού ο Μπουχάριν στο αλφαβητάρι μαρξισμού αναφέρει πως υλιστές είναι όσοι δεν αποδέχονται ότι το πνεύμα προπορεύεται της ύλης. Όχι όσοι αναγνωρίζουν μόνο ύλη.
Αναφορές:
ΣΟΚ: Δολοφονία Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια, https://youtu.be/9fGwwuYTxZY
Ιστορίες από την απέναντι όχθη της Πάτρας, Πάνος Χριστοδούλου, https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/istories-apo-tin-apenanti-oxthi-tis-patras-toy-panagioti-xristodoyloy&dr=tvxsmrstvxs
Civilization Collapse, https://youtu.be/EApMitnsXgg
Μαθητές Πτολεμαΐδας, https://youtu.be/yqGAaOWu3fQ
Narcosynthesis, Nevermore, https://youtu.be/W7TVr_2btPg
Ρήσεις για τον πόλεμο, https://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=1700
Η εκδίκηση κυλάει στο αίμα, Bad day for th Cut, Netflix
Ιστορία ερχόμαστε, κοίτα τον ουρανό, Άρης Χατζηστεφάνου