Από το Πρόβατο όχι Αρνί
-Τι είναι αυτό τώρα; Αυτό στην Ισπανία λέω.
-Τι εννοείς; Γιατί σου κάνει εντύπωση; Αυτό είναι ο καινούριος κόσμος. Ήταν η Αλ Κάιντα, είναι το Ισλαμικό Κράτος, θα είναι κάτι άλλο μετά. Ήταν η Γαλλία, η Γερμανία, η Αγγλία, τώρα η Ισπανία, ίσως η Ιταλία αύριο. Γιατί απορείς; Είμαστε εμείς ουσιαστικά. Ήταν το Ιράκ, το Αφγανιστάν, όλη η Βόρεια Αφρική, η Συρία, η Υεμένη, το Ιράν αύριο, η Παλαιστίνη κάθε μέρα. Δε θα αλλάξει. Δε γίνεται πια. Δεν υπάρχει ασφάλεια. Δε θα ξαναϋπάρξει. Όχι τουλάχιστον στα δικά μας χρόνια ζωής.
Προσπαθώ να γράψω έχοντας ανοιχτή την τηλεόραση πότε στο BBC και πότε στο Al Jazeera. Ακούω τα ίδια γεγονότα με άλλη προφορά αλλά σχεδόν όμοια ανάλυση. «Οι φανατικοί… οι φανατικοί… οι φανατικοί…». Και μια θλίψη που δε θα την πω υποκριτική, δε θα την σκεφτώ καν τέτοια. Θα την δεχτώ αληθινή από Ανατολή κι από Ευρώπη. Αλλά… αλλά ρε παιδί μου, τι είναι αυτοί οι φανατικοί; Ποιος τους κάνεις τέτοιους, ποιος εκπαιδεύει τέτοιους, ποιος τρέφει τόσους και τόσους τέτοιους; Ποιος φτιάχνει ανθρώπους που κάπως αλλιώς γεννήθηκαν, κάπως αλλιώς θα ήθελαν να μεγαλώσουν, κάπως αλλιώς ήλπιζαν να εξελιχτούν, να μοιάζουν και να είναι μηχανές ολέθρου; Τι έχουν πάρει πριν αυτοί οι άνθρωποι, πόση πλύση εγκεφάλου δέχτηκαν για να μπαίνουν πίσω από ένα τιμόνι και να οδηγούν ανάμεσα σε τουρίστες, παιδιά, γονείς, μεγάλους, μικρούς, άνδρες, γυναίκες όλων των εθνικοτήτων και των θρησκειών; Ποιος σκοτώνει στο σωρό;
Δουλεύω με πρόσφυγες ενάμιση χρόνο τώρα. Με έφηβους πρόσφυγες. Μιλάω ώρες κάθε μέρα μαζί τους, γνωρίζω για τη ζωή τους, για τα τραύματα, για τα όμορφα, τα δύσκολα, τα πάντα τους. Τους βλέπω να λυγίζουν, να σπάνε, να δακρύζουν, να λιποθυμάν. Τους βλέπω να αντέχουν, να επιμένουν, να οργίζονται, να στοχεύουν, να προχωράν. Τους βλέπω απελπισμένους και τους βλέπω και χαρούμενους. Εκατοντάδες από αυτούς μου έχουν εκμυστηρευτεί τα πιο ακριβά τους λόγια, τα φυλαχτά της ψυχής τους. Ούτε ένας, ούτε από έναν δεν έχω ακούσει έστω σαν αστείο, έστω ως μια ενστικτώδη αντίδραση ικανοποίησης εξαιτίας των δικών του νεκρών, μια λέξη φιλική προς μια τέτοια επίθεση, προς έναν τέτοιο θάνατο. Όλοι τους καταδικάζουν, τους αποστρέφονται. Όλους τους συγκλονίζουν, τους αηδιάζουν, τους τρομάζουν. «Αυτό φύγαμε να γλιτώσουμε από εκεί, αυτό βρίσκουμε μπροστά μας εδώ! Δε θα γλιτώσουμε πουθενά;». Είναι η πιο συνηθισμένη φράση τους.
Επιστρέφω στην πιο πάνω αναρώτησή μου: ποιοι λοιπόν σκοτώνουν στο σωρό; Πού υπάρχει αυτή η δεξαμενή των δίχως αισθήματα ρομπότ που πυροβολούν σε κονσέρτα στην Ευρώπη και ανατινάζουν παιδικές χαρές στο Πακιστάν; Τι διάολο έχουμε κάνει λάθος σε αυτόν τον κόσμο; Πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα; Γιατί το ξέρουμε: και μπορούν και θα γίνουν. Ως πού όμως; Τι μένει από εδώ και πέρα; Σήμερα ένας θέρισε κόσμο που περπατούσε σε πεζοδρόμιο σε μια πολυσύχναστη αγορά. Αύριο τι; Αύριο θα σκοτώσουν πιτσιρίκια σε ένα σχολείο; Θα ανατινάξουν ένα νοσοκομείο; Θα ρίξουν ένα φορτηγό πάνω στο γλέντι ενός γάμου;
-Ωπ, δεν είναι καινούρια, οικεία μου ακούγονται αυτά.
-Ναι, δεν είναι. Τα έχουμε ήδη κάνει εμείς στις χώρες τους. Δεν πρωτοτυπεί η τρομοκρατία. Αντιγράφει κι επαναλαμβάνει.