Από τον Abraham Gefuropoulos
Η εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ και η ανάδειξη του σε απόλυτο κυρίαρχο της πολιτικής σκηνής των ΗΠΑ αποτελεί βαθύτατο πλήγμα όχι μόνο στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τις δημοκρατικές αξίες και τις κατακτήσεις δικαιωμάτων ελευθερίας, αλλά δημιουργεί ερωτηματικά φιλοσοφικού περιεχομένου ως προς το τι είναι αυτό που προσελκύει ακόμη τις μάζες σε φασιστικές νοοτροπίες, παρά τα ποτάμια αίματος και τα δεινά που αυτές προκάλεσαν, στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, τα απόνερα των οποίων εξακολουθούν να ταλανίζουν την ανθρωπότητα στο σύνολο της.
Σε δεύτερο επίπεδο αυτό που μας τρώει το μυαλό είναι η ραγδαία άνοδος ακροδεξιών, εξτρεμιστικών μορφωμάτων ανά τον κόσμο, ανάμεσα στα οποία περίοπτη θέση έχει η εγχώρια ναζιστική- εγκληματική οργάνωση. Αν η ιστορία επαναλαμβάνεται ως κακόγουστη φάρσα, τότε ο φασισμός και η σύγχρονες εκφράσεις του απειλούν την επαναφορά της Ευρώπης και όχι μόνο σε σκοτεινότερες εποχές, παρά τις αισιόδοξες κριτικές αναλύσεις ότι οι λαοί έχουν ξεπεράσει πια τις αμαρτίες του παρελθόντος. Με λίγα λόγια ο φασισμός αποτελεί κατάλοιπο ενός ξεχασμένου κόσμου ή είναι ακμαίος και ετοιμοπόλεμος, να σπείρει τον τρόμο ξανά; Το φαινόμενο Τραμπ θα μας βοηθήσει να εξετάσουμε το ζήτημα μας, καθώς κατά την κρίση μας αποτελεί την ενσάρκωση του φασισμού.
Από τις συζητήσεις των καφενείων μέχρι τους «ευυπόληπτους» ακαδημαϊκούς κύκλους παρατηρείται μία διάσταση απόψεων για το αν πρέπει ο παραληρηματικός εκφραστής του διαστρεβλωμένου επαρχιώτικου American Dream, να κατηγοριοποιηθεί στην απύθμενα μεγάλη παραγωγή φασιστών, ως ένας ακόμη φυρερίσκος ή απλά πρόκειται για ένα εγωπαθή, μισότρελο μεγιστάνα που χρήζει ψυχιατρικής παρακολούθησης.
Κατά την γνώμη του υποφαινόμενου, οι δύο κατηγορίες δεν αναιρούν σε καμία περίπτωση η μία την άλλη, αλλά αντίθετα αλληλοσυμπληρώνονται δημιουργώντας ένα δηλητηριώδες μείγμα, μία εκρηξιγενή κινούμενη βόμβα έτοιμη να σπείρει τον τρόμο ανά την υφήλιο.
Επίσης σκόπιμο είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι στο ευρύτερο πλαίσιο άσκησης της εξουσίας, σαφέστατα η Αμερικανική μηχανή και το status quo που την υποθάλπει, δεν περιμένει έναν Τραμπ ή έναν Ομπάμα, παρά τις όποιες διαφορές που εκπροσωπούν, για να κινηθεί στα γνώριμα μονοπάτια της που δεν είναι άλλα από την ακραία ιμπεριαλιστική επιβολή. Ωστόσο όπως και ο Χίτλερ, του οποίου θαυμαστής δηλώνει, έτσι και ο Τραμπ εκφράζει σε ατομικό επίπεδο την κοσμοθεωρία της σήψης.
Είναι γνωστό ότι ο Τραμπ στηρίχτηκε σε λογύδρια μισαλλόδοξου, ρατσιστικού περιεχομένου, σε ακραίες επιθέσεις κατά των μειονοτήτων ή άλλων ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, για να μπορέσει να κατακτήσει τον Λευκό Οίκο. Εκμεταλλευόμενος την κοινωνικοοικονομική του θέση, το παρακμιακό υπόβαθρο της Χίλαρυ Κλίντον, τις απογοητευμένες μάζες της μεσαίας τάξης, υποσχόμενος την αλλαγή του πολιτικού κατεστημένου των ΗΠΑ, ο Τραμπ μπόρεσε να αποκτήσει αυτό που τόσο πολύ εποφθαλμιούσε.
Η παρακμάζουσα αμερικανική κοινωνία μαστιζόμενη από την οικονομική κρίση, την ανεργία, τις φυλετικές συγκρούσεις, τη κατασταλτική βία, τα κίβδηλα όνειρα, την αλαζονεία του ισχυρού, τον φόβο της αυτοδημιούργητης τρομοκρατικής απειλής, είναι μερικά από τα αίτια που δημιούργησαν το κατάλληλο περιβάλλον για την επανεμφάνιση ενός παρελθοντικού καρκινώματος.
Οι συνθήκες ανασφάλειας και φόβου αποτελούν γόνιμο έδαφος ενστάλαξης φασιστικών ριζών, όπως έδειξε η ιστορία στις περιπτώσεις της Ιταλίας του Μουσολίνι και της χιτλερικής Γερμανίας. Την ευκαιρία την αρπάζει ο συγκυριακός καιροσκόπος, μιας και ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.
Ο δικός μας λύκος είναι ο νεοφασισμός, ο οποίος ως ιδιάζουσα μορφή πολιτικής συμπεριφοράς εκφράζει την προαναφερθείσα κοινωνική κατάπτωση σημειολογικά με την μονομανή αίσθηση καταδίωξης, την κατωτερότητα με τα ευτελή ανθρώπινα θυμικά κίνητρα. Ως αντιστάθμισμα προσφέρει στους αόμματους πιστούς οπαδούς του το μαξιλαράκι προσηλυτισμού, μία ψευδεπίγραφη ενότητα, την ενεργό δράση και την αυτοκάθαρση σε διεστραμμένο πεδίο.
Η εφαρμογή της ακραίας επιθετικής συμπεριφοράς γίνεται εμφανής συνήθως μέσα από τις πράξεις , καθώς στις δημόσιες τοποθετήσεις τα συγκαλυμμένα ιδεολογικά πιστεύω μετριάζουν πιθανές αντιδράσεις. Βέβαια αυτό τείνει να εκλείψει με τα μορφώματα να γίνονται σταθερά τολμηρότερα σε όλους τους τομείς προς επίρρωση της επικίνδυνης κατάστασης με την οποία έχει μπλέξει ο πλανήτης.
Στο ψυχολογικό κομμάτι, όπως έχουν δείξει κατά καιρούς έρευνες, η ψυχοσύνθεση των οπαδών του φασισμού και των ηγετικών τους ομάδων, κυριαρχείται από τα κινητήρια πάθη που βάζουν μπροστά τις ολέθριες μηχανές .Τα εσώψυχα των ανθρώπων είναι εύπλαστα, ειδικά στις αντίξοες συνθήκες του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου. Γεγονός που φαίνεται να το αντιλαμβάνονται άριστα οι επιτήδειοι καιροσκόποι.
Ο Τραμπ κατάλαβε πολύ καλά τις ανάγκες του μέσου ατόμου, όπως το έκαναν στο παρελθόν και οι πολιτικοί του πρόγονοι. Άνοιξε τα αυτιά του στην απογοήτευση, την ανοησία και την εγωκεντρικά ματαιόδοξη ανάγκη των μικροαστών για επιτυχία, φροντίζοντας να την καλλιεργήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν αρκεί να είσαι αναπόσπαστο κομμάτι της εξουσιαστικής άρχουσας τάξης και η αιχμή δόρατος του κατεστημένου, χρειάζεται να είσαι γνώστης της σκοτεινής, αδύναμης ανθρώπινης καρδιάς.
Ο Τραμπ χρησιμοποιώντας τις επιχειρηματικές του εμπειρίες στην άσκηση εξουσίας και της χειραγώγησης της μάζας κατόρθωσε να φουντώσει την φωτιά οργής που κόχλαζε σε τμήματα του λαού, εξαιτίας της πολυεπίπεδης κρίσης προς όφελος του. Χρησιμοποιούμε τον όρο μάζα φυσικά με την αρνητική της έννοια, μιας και όπως είναι εύκολα κατανοητό το άτομο χάνει την ατομική του υπόσταση και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή, όταν απορροφάται από την ομάδα καθιστώντας το παράλληλα ευάλωτο στην ποδηγέτηση.
Συνεπακόλουθα η ομάδα αποτελεί ένα πειθήνιο όργανο, έρμαιο στις ορέξεις των δημαγωγών. Σε αυτό το στάδιο η ισχυρή κατά τα άλλα ανομοιογενής ομάδας εκπίπτει στο ρόλο του θύματος, το οποίο βάλλεται από εσωτερικούς/εξωτερικούς εχθρούς που θέλουν το κακό της, προκαλώντας την ‘’δικαιολογημένη’’ αντίδραση και συγχρόνως την αδήριτη συσπείρωση της γύρω από τον Αρχηγό.
Ο Τραμπ έριξε στην αρένα της προεκλογικής του εκστρατείας τις ευπαθείς μειονοτικές ομάδες δαιμονοποιώντας τες ως υπαίτιες για τα δεινά της αμερικανικής κοινωνίας, ενώ ο τζιχαντισμός και η τρομοκρατία χρησιμοποιήθηκαν για να έχει μαντρωμένο το κοπάδι στην καθησυχαστική αγκαλιά του .Παράλληλα η πάλη των τάξεων, οι συλλογικές και ατομικές διεκδικήσεις για μία καλύτερη ζωή κρίνονται ως παθογένειες που απειλούν την ευρωστία του αμερικανικού σώματος και άρα πρέπει να παταχθούν από την ρίζα.
Σε ατομικό επίπεδο ο μεγιστάνας της ανοησίας προβάλλει τον εαυτό του ως τον Ένα, τον μοναδικό ηγέτη, προσομοιώνοντας την οικονομική του δυνατότητα με την κρατική ισχύ των ΗΠΑ, θέλοντας να θέλξει όσους αισθάνονται τρομοκρατημένοι και νιώθουν την ανάγκη να μπουν στην σφιχτή αγκαλιά ενός ισχυρού Αρχηγού. Επόμενη στάση είναι η ενστάλαξη στη συνείδηση των οπαδών ενός πανίσχυρου αρσενικού αρχετύπου του οποίου η αρπαχτική επιθετικότητα, η ενστικτώδης σοφία, συνδυαστικά με την ‘’ομορφιά’’ της βίας αποτελούν τα καλύτερα εχέγγυα για την εκπλήρωση των ονείρων του μεγαλύτερου έθνους στον πλανήτη.
Βέβαια δεν χρειάζεται να καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια για να πειστεί μεγάλος αριθμός ανθρώπων που είχαν την τύχη-ατυχία να γεννηθούν στα γρανάζια μιας υπερδύναμης, στο να πειστούν ότι ανήκουν σε μία προνομιούχα κάστα, ότι αποτελούν τον περιούσιο λαό με το θεόσταλτα δικαίωμα κυριαρχικής επιβολής σε ασθενέστερες εθνικές/κοινωνικές ομάδες στα πλαίσια του κοινωνικού δαρβινισμού.
Επανερχόμαστε στα ζητήματα που μας απασχόλησαν στις αρχικές μας τοποθετήσεις, για το αν δηλαδή ο νέος Πρόεδρος είναι νεοφασιστάκος και κατ επέκταση αν τα φαντάσματα του χρονοντούλαπου της ιστορίας μπορούν να επανέλθουν στο προσκήνιο του κοινωνικού γίγνεσθαι υπό το φως του ηλίου.
Πιστεύουμε ότι η απάντηση και στις δύο περιπτώσεις είναι καταφατική.
Δυστυχώς οι εθνικιστικές παρελάσεις του παρελθόντος και τα ‘’περήφανα’’ προγονόπληκτα λάβαρα έχουν αντικατασταθεί με σοβαρούς καθωσπρεπισμούς, αποστασιοποιημένη λογική ψυχρών οικονομικών όρων και αριθμών, διανθισμένη με πρακτικές ρατσιστικής ιδεολογίας και ποικίλης επιθετικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής, πλήττοντας τις απροετοίμαστες κοινωνικές ομάδες , γεμίζοντας τες με απογοήτευση, με μία αίσθηση ασημαντότητας, οδηγώντας τες στην αγκαλιά των αρπακτικών, σε ένα φαύλο κύκλο.
Για να κλείσουμε με μία αισιόδοξη ματιά, άτομα όπως ο Τραμπ αποτελούν την κακώς εννοούμενη επαρχιώτικη μορφή του νεοφασιστικού κατεστημένου, δηλαδή οι προθέσεις τους είναι τόσο προφανείς στους λαούς και τα άτομα που τα διακατέχει το δημοκρατικό πνεύμα και οι ανθρωπιστικές αξίες, έτσι ώστε η αντίδραση να είναι άμεση και αποτελεσματική.
Χρειάζεται αγωνιστικό πνεύμα, αδιάκοπη προσπάθεια και επαγρύπνηση από όλους μας ώστε οι Τραμπ του τώρα και του μέλλοντος να εξακοντιστούν από εκεί που ήρθαν, δηλαδή στη λήθη του τίποτα.