Μόλις την τελευταία εβδομάδα ανακοινώθηκε από την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας η εντυπωσιακή άυξηση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από τα ¥60 με ¥70 τρις. μηνιαίως στα ¥80 τρις. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει αγορές κυβερνητικών ομολόγων και άλλων χρηματοιοικονομικών προιόντων με σκοπό την αύξηση του πληθωρισμού και την ανάκαμψη της Ιαπωνικής οικονομίας.
Η Ιαπωνία από τη δεκαετία του ‘90 βρίσκεται σε στασιμότητα, με τους ρυθμούς ανάπτυξης και τα επίπεδα του πληθωρισμού της κοντά ή κάτω από το μηδέν (αποπληθωρισμός). Σε συνδυασμό με την χειροτέρευση των δημογραφικών της, φαίνεται να βρίσκεται σε έναν φαύλο κύκλο.
Για να το αντιμετωπίσουν λοιπόν αυτό οι ‘’συντηρητικοί΄΄ Ιάπωνες εφαρμόζουν μία αρκετά εναλλακτική πολιτική, την πολιτική των ‘’Abenomics’’, η οποία περιλαμβάνει τρείς τομείς: την δημοσιονομική ενίσχυση, τις διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην οικονομία και την νομισματική χαλάρωση στα πρότυπα της Fed και της Bank Of England.
Η ναυαρχίδα αυτής της πολιτικής είναι η ίδια η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας η οποία στο παρελθόν έχει πειραματιστεί αρκετά με παρόμοια μέτρα, αλλά χωρίς να έχουν πλησιάσει τα σημερινά νούμερα και να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ουσιαστικά, για να καταλάβουμε το μέγεθος του προγράμματος, η Fed είχε ξεκινήσει το 2012 τον τρίτο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης με αγορές ομολόγων της τάξης των $ 85 δις δολαρίων και η Ιαπωνία αυτή τη στιγμή ανακοίνωσε το ίδιο νούμερο σε μία οικονομία 3 φορές μικρότερη από αυτή της Αμερικής. Ο αντίκτυπος ήδη φαίνεται στην έντονη υποτίμηση του γεν.
Όλα αυτά είναι σημαντικά, γιατί οι υπόλοιπες ανεπτυγμένες οικονομίες και κυρίως η Ευρωπαϊκή Οικονομία και οι Σκανδιναβικές χώρες φαίνονται να εισέρχονται ήδη σε μία παρόμοια κατάσταση. Ο Σουηδικός πληθωρισμός τους τελευταίους 16 μήνες είναι αρνητικός, στην Ισπανία και στην Ελλάδα επίσης τα επίπεδα του πληθωρισμού βρίσκονται σε αρνητικό εδάφος και στην Γερμανία, την ατμομηχανή της Ευρώπης, είδαμε αυτή την εβδομα νούμερα όπως -0,2% στην Σαξονία και -0,3% στην Βαυβαρία. Ο αποπληθωρισμός ενω βραχυχρόνια φαίνεται ελκυστικός, στην πραγματικότητα δρα αρνητικά για τις οικονομίες: η κατανάλωση μειώνεται ή αναβάλλεται εν αναμονή όλο και χαμηλότερων τιμών με αποτέλεσμα οι οικονομίες να πέφτουν σε ύφεση, οι μισθοί να προσαρμόζονται προς τα κάτω και τα χρέη να γίνονται μη εξυπηρετήσιμα και να ακολουθούν χρεοκωπίες.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ήδη ανακοινώσει μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης, τα οποία όμως φαίνονται αρκετά συντηρητικά και χωρίς να είναι ικανά να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η Ευρώπη είναι ένα βήμα πριν την ύφεση αλλά και ένα βήμα πριν από τον αποπληθωρισμό. Η Ιαπωνία δείχνει λοιπόν τον δρόμο.
Μπορεί μεν να μην είδαμε ακραίες καταστάσεις εκεί, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε οτί αναφερόμαστε σε μία πολυ συντηρητική και πειθαρχημένη κοινωνία και σε ένα ενιαίο κράτος. Αντιθέτως, αν η Ευρώπη δεν αλλάξει, οι επιπτώσεις θα είναι έντονες, με μεγάλη πιθανότητα το ξέσπαμα κοινωνικών αναταραχών και την επιστροφή της συζήτησης για διάσπαση του ενιαίου νομίσματος. Αν συμπεριλάβουμε μέσα σε αυτό το δύσκολο οικονομικό κλίμα και τις γεωπολιτικές προκλήσεις, η κατάσταση μοιάζει εκρηκτική.