του Γιάννη Γεράσιμου
«Να δεις τον κόσμο σ’ έναν κόκκο άμμου και τον ουρανό σ’ ένα αγριολούλουδο, να κρατήσεις το άπειρο στην παλάμη σου και την αιωνιότητα σε μία ώρα!»
«Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αυτός ο άνθρωπος είναι τρελός. Υπάρχει όμως κάτι στην τρέλα αυτού του ανθρώπου που με ενδιαφέρει περισσότερο από τη λογική του Μπάυρον ή του Γούολτερ Σκοτ!!».
Με τα λόγια αυτά ο Γουόρντσγουορθ επιχειρούσε να αποδώσει τον δυσπρόσιτο κόσμο οραματικών διαισθήσεων, ποιητικών αναζητήσεων και μυστικιστικών διαδρομών που έμελλε να διαβεί ο Ουίλλιαμ Μπλέικ στην προσπάθεια του να αναμετρηθεί και να αποδώσει τις κοσμογονικές αλλαγές που επέφερε η βιομηχανική επανάσταση στις παραδοσιακές δομές και κοινωνικούς δεσμούς της εποχής του. Ποιητής, ζωγράφος, εικονογράφος και μυστικιστής ο Ουίλλιαμ Μπλέικ θα προσπαθήσει μέσα από τη ζωή και το έργο του να συνταιριάξει την ποίηση με τη χαρακτική, τις μυστικιστικές εκλάμψεις των προφητικών διαισθήσεων ενός επερχόμενου κόσμου με την αθώοτητα και την κρυφή γοητεία ενός κόσμου που σταδιακά χανόταν ασκώντας καταλυτική επίδραση στο μεταγενέστερο κίνημα του ρομαντισμού.
Γεννημένος στο Λονδίνο στις 28 Νοεμβρίου του 1757 ο Ουίλλιαμ Μπλέικ θα ξεκινήσει να γράφει ποίηση από πολύ μικρή ηλικία και θα εντρυφήσει στα μυστικά της τέχνης της χαρακτικής δίπλα στον χαράκτη James Basire και στη Βασιλική Ακαδημία προτού δημοσιεύσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Ποιητικά σχεδιάσματα το 1783. Ακολούθως, ο Ουίλλιαμ Μπλέικ θα έρθει σε επαφή με σημαντικούς ανθρώπους του πνεύματος της εποχής του όπως ο Τhomas Paine και η Mary Wollstonecraft και θα συγκλονιστεί από τα ιστορικά γεγονότα και επαναστάσεις της εποχής του επηρεαζόμενος βαθιά από τα απελευθερωτικά μηνύματα της γαλλικής και αμερικανικής επανάστασης.
Στο επίκεντρο του έργου του Μπλέικ θα βρεθεί η προσπάθεια του να συνδυάσει την ποιήση με τη χαρακτική μέσω της ανακάλυψης μίας καινούργιας μεθόδου εκτύπωσης, της λεγόμενης «πεφωτισμένης εκτύπωσης», ενώ κυριότερα έργα του θα αποτελέσουν: «τα τραγούδια της αθωότητας» και «τα τραγούδια της πείρας», «οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης» και η «Ιερουσαλήμ». Μετά τη συγγραφή της «Ιερουσαλήμ» ο Ουίλλιαμ Μπλέικ θα αφοσιωθεί στη χαρακτική και θα στραφεί στο έργο του Δάντη με σκοπό να εικονογραφήσει τη Θεία Κωμωδία, έργο που θα αφήσει ωστόσο τελικά ανολοκλήρωτο, καθώς θα πεθάνει τον Αύγουστο του 1827.
Στο επίκεντρο του έργου του Μπλέικ θα βρεθούν μοτίβα και θεματικές παρμένα τόσο από τη Βίβλο όσο και από την ελληνική και νορβηγική μυθολογία που θα εμποτιστούν με προφητικές ενοράσεις και οραματισμούς και με τα νωπά βιώματα ενός κόσμου που έφερνε στο προσκήνιο τις ραγδαίες αλλαγές στις μεθόδους παραγωγής της βιομηχανικής επανάστασης και τις κοινωνικές αδικίες και δεσμά κοινωνικής καταπίεσης που τη συνόδευαν.
Έτσι, σε ένα από τα πιο γνωστά του ποιήματα «στα τραγούδια της αθωότητας» ο Ουίλλιαμ Μπλέικ θα δώσει φωνή σε έναν μικρό καπνοδοχοκαθαριστή αποτυπώνοντας την εικόνα της παιδικής εργασίας που υπήρχε στην εποχή του ενώ σε άλλα ποιήματα του όπως στο λεγόμενο «Λονδίνο» στα «τραγούδια της πείρας» ο Ουίλλιαμ Μπλέικ θα στηλιτεύσει την παιδική εργασία, τη φτώχεια, τον πόλεμο και την πορνεία που θα θεωρήσει ως αποτελέσματα της διαφθοράς των πολιτικών και εκκλησιαστικών θεσμών της εποχής του. Κατά βάθος αυτό που θα διαπεράσει όλη την ποίηση και τον μυστικιστικό κόσμο διαισθήσεων του Μπλέικ θα είναι η βαθιά του πίστη σε έναν κόσμο αθωότητας και άμεσης βίωσης της σχέσης με τους άλλους ανθρώπους και τη φύση που σταδιακά χάνεται στο όνομά μιας επίπλαστης προόδου.
Σε έναν από τους πιο γνωστούς του πίνακες απεικονίζεται ο Νεύτωνας να κάθεται σε ένα βράχο αφοσιωμένος στους γεωμετρικούς του υπολογισμούς με γυρισμένη την πλάτη σε έναν κόσμο φυσικής ομορφιάς που ανθίζει γύρω του και ο οποίος περνά απαρατήρητος από αυτόν. Ο άνθρωπος αφοσιωμένος στον εκσυγχρονισμό των μεθόδων παραγωγής και στον εξορθολογισμό του κόσμου γύρω του αποκόπτεται από την ίδια την άνοιξη της φύσης από και τη δημιουργική δύναμη της φαντασίας που στηρίζεται σε έναν αυθεντικό τρόπο ύπαρξης και σχέσης με τη φύση και με τους άλλους ανθρώπους. Γιατί όπως θα πει κάποτε ο Μπλέικ: «η φαντασία δεν είναι απλά μια κατάσταση. Η φαντασία είναι η ίδια η ανθρώπινη ύπαρξη!!»