Πάμπολλες φορές έχω πει, κυρίως σε κατ’ιδίαν συζητήσεις, ότι ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά οικονομικός λυσενκοϊσμός. Δε θα μπω εδώ στον κόπο να αναλύσω ή να εξηγήσω τις ανόητες παραδοχές στις οποίες βασίζεται ο νεοφιλευθερισμός, ούτε θα αναλύσω το βαθιά αντιδημοκρατικό και αντικοινωνικό του χαρακτήρα. Άλλωστε, το έχουν κάνει με πολύ μεγαλύτερη ενάργεια αναλυτές πολύ καλύτεροι από μένα.
Θα σταθώ όμως εδώ σε ένα μύθο με τον οποίο μεγαλώσαμε. Μάθαμε να πιστεύουμε ότι η γερμανική οικονομική και πολιτική σκέψη βασίζεται στη λογική, στη Gründlichkeit. Αποδεικνύεται όμως τελικά ότι οι Γερμανοί αποφασίζοντες, με προεξάρχοντα το διαβόητο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, σκέφτονται εντελώς παράλογα. Θυμίζω την πρόσφατη πρόταση του κ. Σόιμπλε για «προσωρινό Grexit διάρκειας πέντε ως δέκα ετών». Εδώ έχουμε μόνο δυο σενάρια:
- Το «προσωρινό» Grexit θα οδηγήσει σε περαιτέρω καταστροφή της ελληνικής οικονομίας
- Το «προσωρινό» Grexit θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και θα βοηθήσει την Ελλάδα (ελέω νέου νομίσματος) να αποπληρώσει γρήγορα μεγάλο μέρος του χρέους και να ανακάμψει
Ας πάρουμε το πρώτο σενάριο. Ας υποθέσουμε δηλαδή ότι, βγαίνοντας από την ευρωζώνη, η οικονομία μας καταστρέφεται ολοκληρωτικά. Σε τέτοια περίπτωση, η ανάκαμψη θα έρθει μετά από δεκαετίες. Συνεπώς, το «προσωρινό» Grexit των πέντε ως δέκα ετών μάλλον θα διαρκέσει πολύ περισσότερο. Και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι, αν και όταν έρθει η ανάκαμψη, θα ικανοποιεί η χώρα μας τα κριτήρια για – εκ νέου – είσοδο στην ευρωζώνη. Άλλωστε, δεν τα ικανοποιούσε τότε, όπως δεν τα ικανοποιούσε πλήρως ούτε η ίδια η Γερμανία, όπως πολύ σωστά εξηγεί ο Paul De Grauwe στο άρθρο του «The Politics of the Maastricht Convergence Criteria» (στο Vox | αρχειοθετημένο στο archive.is). Ανακεφαλαιώνοντας: Μιλώντας καθαρά οικονομικά, αν η Ελλάδα καταστραφεί με την «προσωρινή» έξοδό της από την ευρωζώνη, η έξοδός της μόνο προσωρινή δε θα είναι.
Ας δούμε το δεύτερο σενάριο. Έστω λοιπόν ότι με το νέο νόμισμα η Ελλάδα καταφέρνει να αποπληρώσει (με αρχική ισοτιμία 1:1 έναντι του ευρώ) μεγάλο μέρος του χρέους της ή να το διαγράψει και, αμέσως μετά, να το υποτιμήσει ώστε να ευνοήσει τον τουρισμό και την εξαγωγική της δραστηριότητα. Αν καταφέρει η Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια εκτός ευρώ να έχει αυτόνομη εξωτερική πολιτική, αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη, σοβαρή ανταγωνιστικότητα και καλό βιοτικό επίπεδο για τον πληθυσμό της, μπορεί κανείς να μου πει για ποιον ακριβώς λόγο θα ήθελε να ξαναμπεί στον ασφυκτικό ζουρλομανδύα της ευρωζώνης, με τις βάναυσες αυθαιρεσίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Κομισιόν και την εκβιαστική, ιταμή απαίτηση για σκληρή, ταπεινωτική, τιμωρητική λιτότητα;
Δυο μόνο τινά μπορεί να συμβαίνουν: Ή ο κ. Σόιμπλε είναι οικονομικά αγράμματος (άποψη με την οποία συμφωνούν οι καλύτεροι οικονομικοί αναλυτές του κόσμου) ή κοροϊδεύει τους πάντες. Ή και τα δυο μαζί. Πάντως εγώ λογική στις προτάσεις του δε βλέπω.