Συνέντευξη στην Άννα Μαρία Αρβανιτίδου
Ο Νίκος Νικολάου είναι τακτικός επισκέπτης στα σπίτια μας μέσα από τις σειρές της τηλεόρασης στις οποίες έχει συμμετάσχει κατά καιρούς. Μία έντονη προσωπικότητα με πολύπλευρα στοιχεία αγαπά το θέατρο, το ραδιόφωνο και τις τέχνες ενώ δεν αφήνει τις κοινωνικοπολιτικές συγκυρίες χωρίς να ασκήσει την κριτική του. Τον συναντήσαμε στην παράσταση «Ασκητική» του ΚΘΒΕ και βρήκαμε την ευκαιρία να κουβεντιάσουμε μαζί του για πολλά θέματα.
Να σημειώσουμε πως είναι απόφοιτος της Ανώτερης Δραματικής Τέχνης του Εθνικού Θεάτρου. Συνεργάστηκε συνεχόμενα με το Εθνικό Θέατρο έως το 1994. Συνεργάστηκε, επίσης, με το Ημικρατικό Θέατρο Κρήτης και το ΔΗΠΕΘΕ Λαμίας. Έλαβε μέρος σε παραστάσεις του ελεύθερου θεάτρου με τους θιάσους Αλίκης Βουγιουκλάκη, Φυσσούν-Γαβαλά κλπ. Εξωτερικός συνεργάτης του Δεύτερου και Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής στο Κέντρο Πολιτισμού «Παλατάκι».
Πότε αποφασίσατε να ταχθείτε στην υποκριτική;
Δεν υπήρξε συγκεκριμένος χρόνος γι’ αυτή την απόφαση μου. Σαν άνθρωπος είμαι γενικά επιφυλακτικός, ήταν μια αργή διαδικασία που ωρίμασε μέσα μου σε βάθος χρόνου, δεν ήταν μια απόφαση της στιγμής. Δεν ξύπνησα ένα πρωί και είπα θα γίνω ηθοποιός. Ρόλο σοβαρό στην απόφαση μου αυτή έπαιξαν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές μου, οι οποίοι με παρότρυναν προς αυτή την κατεύθυνση, να πω εδώ ότι από το νηπιαγωγείο μέχρι τα τέλη του σημερινού λυκείου, ήμουν το παιδί που έκανα όλες τις εκδηλώσεις του σχολείου, είτε με ανάγνωση κειμένων, είτε με ποιήματα και θεατρικές παραστάσεις. Η φράση που αντηχεί ακόμα στ’ αυτιά μου είναι «παιδί μου εσύ πρέπει να ασχοληθείς με το θέατρο». Δεν το κρύβω πως με κολάκευε, αλλά δεν μοιράστηκα ποτέ αυτό το μυστικό μου και άρχισα δειλά – δειλά να βλέπω σαν έφηβος κάποιες παραστάσεις με 5 δρχ στον β΄ εξώστη του Εθνικού Θεάτρου. Πρόλαβα να δω σπουδαίους ηθοποιούς που αργότερα τους είχα δασκάλους και συναδέλφους. Έτσι χωρίς τυμπανοκρουσίες, βρέθηκα στα 18 μου, μόλις τελείωσα το σχολείο στα σκαλιά της Σχολής του Εθνικού Θεάτρου και άρχισα αυτό το υπέροχο ταξίδι μου στον κόσμο της υποκριτικής.
Υπάρχει κάποιο γεγονός που στάθηκε ορόσημο για την καλλιτεχνική σας πορεία;
Δεν ξέρω αν υπάρχουν ορόσημα στην πορεία ενός ηθοποιού, η αγωνία του είναι να γίνεται καλύτερος από ρόλο σε ρόλο, να παίζει σε σπουδαίες παραστάσεις δίπλα σε σπουδαίους ηθοποιούς, αυτό δεν σταματά ποτέ, αν μιλάμε όμως για στιγμές που ώθησαν την καριέρα μου, υπάρχουν πολλές τέτοιες δημιουργικές στιγμές. Άλλωστε αυτό είναι και το ζητούμενο, η εξέλιξη σου μέσα στο χρόνο. Ορόσημο πάντων θα έλεγα την απόφαση μου να σπουδάσω θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και μόνο σ΄ αυτή και το θεωρώ μεγάλη μου τιμή.
Ποια συνεργασία σας ξεχωρίζετε μέχρι τώρα και γιατί;
Στην 37χρονη πορεία μου στο χώρο του θεάτρου, έχω εισπράξει και θετικές στιγμές και αρνητικές, πάντα κρατάω τις θετικές σαν ανάμνηση και τις αρνητικές σαν γνώση. Απ΄ τ΄ αρνητικά μαθαίνουμε, οι αρνητικές εμπειρίες είναι μεγάλο σχολείο για έναν ηθοποιό. Αν πρέπει να σταθώ κάπου, χωρίς να αδικώ καμμιά συνεργασία μου, θα ήθελα να αναφερθώ θεατρικά στην παράσταση «Δολοφονία του Μαρά» του Πέτερ Βάις, που υποδύθηκα τον Τελάλη στο Εθνικό Θέατρο και η τηλεοπτική σειρά «Σκονισμένα σύννεφα» στην ΕΤ1, δύο συνεργασίες που με καθιέρωσαν στη συνείδηση του θεατρικού και τηλεοπτικού κοινού.
Το επάγγελμα του ηθοποιού πλέον είναι αρκετό για βιοπορισμό;
Ανοίγουμε μεγάλη κουβέντα μ΄ αυτή την ερώτηση. Θα μπορούσα να απαντήσω απλά «ναι», το επάγγελμα του ηθοποιού είναι αρκετό για βιοπορισμό, αλλά…για ποιο επάγγελμα μιλάμε. Έχουμε ένα χώρο με τεράστια προσφορά και ελάχιστη ζήτηση. Έχουμε ένα επαγγελματικό χώρο που είναι διάτρητος από παντού, οι ευθύνες είναι πολλές και αμφίδρομες, δεν φταίει μόνο η μία ή η άλλη πλευρά, δεν υπάρχει μια κεντρική ραχοκοκαλιά για να μπορέσεις να απαντήσεις σ΄ αυτό το πρόβλημα, ούτε από την πλευρά των ηθοποιών και των θεατρικών παραγωγών, ούτε από την πλευρά της επίσημης Πολιτείας κι αυτό είναι θλιβερό. Που έχουμε καταλήξει λοιπόν, να μην υπάρχει επάγγελμα αλλά χόμπι, αυτό η δική μου αξιακή θέση δεν το δέχεται. Ποιος επιτρέπει να προσθέτουμε κάθε χρόνο 300 νέα παιδιά στους άνεργους ηθοποιούς, ποιος επιτρέπει να μην υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις, ποιος επιτρέπει να έχει δημιουργηθεί αυτή η κόλαση που ζούμε στον χώρο του Θεάτρου. Η απάντηση είναι απλή, η επίσημη πολιτεία είναι απούσα.
Υπάρχει ανεργία ή χαμηλές αμοιβές στον κλάδο σας για τους νέους ηθοποιούς;
Σε συνέχεια της προηγούμενης ερώτησης θα έλεγα απλά ότι στην ουσία δεν υπάρχουν αμοιβές, ούτε ασφάλεια για τους νέους ηθοποιούς και θα ήθελα να απαντήσω με μια ερώτηση. Γιατί δέχονται οι νέοι ηθοποιοί να εργάζονται κάτω απ΄ αυτές τις αναξιοπρεπείς συνθήκες, γιατί δεν έμαθαν στη ζωή τους το «όχι», οι καριέρες δεν χτίζονται με «ναι» αλλά με «όχι».
Θεωρείτε πως οι κριτικοί τέχνης παίζουν σωστά τον ρόλο τους;
Δεν υπάρχουν κριτικοί θεάτρου σήμερα του διαμετρήματος ενός Τάσου Λιγνάδη, ή ενός Γεωργουσόπουλου, ενός Χρηστίδη, ενός Δρομάζου, ενός Βαρβέρη, που ακόμα κι αν διαφωνούσες σεβόσουν την τεκμηριωμένη θέση τους. Σήμερα υπάρχουν κάποιοι θεατρικοί σχολιαστές που κάνουν και καλλιτεχνικό ρεπορτάζ, άρα δεν έχω γνώμη. Θα μπορούσε να υπάρξουν καλοί κριτικοί θεάτρου απ΄τα παιδιά που τελειώνουν δραματολόγοι από τις πανεπιστημιακές σχολές, αλλά δυστυχώς άλλοι εντάσσονται στη δημόσια εκπαίδευση για βιοποριστικούς λόγους και άλλοι θεωρούν τον εαυτό τους σκηνοθέτη, γιατί κανείς δεν τους έχει διδάξει πως το θέατρο δεν είναι θεωρητική υπόθεση αλλά τέχνη που γεννιέται στο σανίδι από “μανιακούς” ανθρώπους αφιερωμένους σ΄αυτό.
Σαν ένας πολιτικοποιημένος άνθρωπος και κοινωνικά ενεργός, πιστεύετε ότι έχουμε χάσει την ανθρωπιά μας; Κι αν ναι, τι είναι αυτό που μας έκανε να τη χάσουμε;
Έχουμε χάσει την έγνοια μας για τους άλλους κι αυτό είναι το χειρότερο, προσπερνάμε αδιάφοροι, κλεισμένοι μέσα στις σκέψεις και τα προβλήματά μας, χάθηκε η γειτονιά και οι παιδικοί φίλοι, χάθηκε η κοινή προσπάθεια για ένα καλύτερο αύριο, πετάμε τους παππούδες και τους γονείς μας στα γηροκομεία, πως θα ενδιαφερθούμε για τον γείτονα και τον φίλο, για το συνάδερφο, για την κοινωνία και τα προβλήματα της. Γίναμε μια κοινωνία τυχοδιωκτών του εύκολου πλουτισμού και της άνετης ζωής χωρίς κόπο, γίναμε κυνηγοί δανείων και όλο αυτό μας γύρισε μπούμερανγκ. Μάθαμε να δείχνουμε την όποια ευαισθησία μας με την ελεημοσύνη, αντί να αγωνιζόμαστε συνέχεια να φτιάξουμε ένα κράτος που θα σέβεται τον πολίτη και ιδιαίτερα τον πιο αδύναμο. Υπάρχει έλλειψη σεβασμού προς τον συνάνθρωπο μας, ένα τεράστιο πρόβλημα παιδείας.
Πιστεύετε ότι ο κόσμος δέχεται παθητικά αυτό που του σερβίρουν;
Πιστεύω ότι ο κόσμος δεν θέλει να δει την αλήθεια, κρύβεται πίσω από μια επίπλαστη πραγματικότητα, πίσω από μύθους και ιδεοληψίες, ας μην ξεχνάμε ότι ρόλο σ΄αυτό δεν έπαιξε μόνο η πολιτική και οι πολιτικοί αλλά και η Εκκλησία, μας πότισε με τον Μεσσιανισμό, περιμένουμε άβουλοι τον Σωτήρα μας. Γίναμε ένας λαός που δεν βουλεύεται αλλά βολεύεται.
Πεσιμιστής ή αισιόδοξος είναι ο Νίκος Νικολάου; Σκεφτήκατε ποτέ πως η ζωή είναι μάταιη;
Όχι ποτέ, είμαι φύσει και θέση αισιόδοξος άνθρωπος και ιδιαίτερα η αισιοδοξία μου φουντώνει όταν αντιμετωπίζω δυσκολίες. Δεν παραδίδω τα όπλα, θεωρώ ότι είμαι ταγμένος να επιτελέσω τον σκοπό μου, άλλωστε τι είναι η ζωή, ένας διαρκής αγώνας μέχρι τέλους. Γιαυτό γεννιόμαστε, για να μετουσιώνουμε την ύλη σε πνεύμα, ώσπου να χαθούμε και μεις. Πίστη στη ζωή λοιπόν και στον καθημερινό αγώνα της.
Όσο βελτιώνονται οι γενιές, φθείρεται και η αντίληψή μας για την ποιότητα ζωής. Συμφωνείτε; Οι γενιές νομοτελιακά βελτιώνονται, είναι υποχρεωμένες να σκοτώσουν μέσα τους τις προηγούμενες γενιές για να πάνε πιο μπροστά, για να δημιουργήσουν το δικό τους status. Ευχής έργο θα ήταν η κάθε γενιά να δημιουργεί την ποιότητα ζωής που της αξίζει, σύμφωνα με την προσπάθεια, τους στοχασμούς και την πρόοδο της.
Ποια η άποψή σας για τον ελληνικό κινηματογράφο στη σημερινή εποχή;
Ο Ελληνικός κινηματογράφος βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο, ξεφεύγει από τις παλιές αγκυλώσεις που τον δυνάστευαν, έχει ξεφύγει από το σενάριο μπροσούρα του στρατευμένου και πολιτικοποιημένου κινηματογράφου, έχει αρχίσει και ασχολείται με τον άνθρωπο κι αυτό είναι πολύ σοβαρό βήμα προς τα εμπρός. Στα αρνητικά του η φτωχή χρηματοδότηση και η περιορισμένη αγορά στην οποία απευθύνεται. Ελπίζω το καλύτερο γι’ αυτήν την υπέροχη τέχνη.
Ποια τα σχέδια για το καλοκαίρι;
Όπως γνωρίζετε εδώ και τέσσερα χρόνια ανήκω στο καλλιτεχνικό δυναμικό του ΚΘΒΕ, την χειμερινή φετινή σεζόν «ταξίδεψα» με άλλους πέντε εξαίρετους συναδέλφους στον θεατροποιημένο λόγο του Καζαντζάκη με την «Ασκητική» του. Ήταν ένα υπέροχο ταξίδι και το απόλαυσε το θεατρικό κοινό της Θεσσαλονίκης . Το ΚΘΒΕ αποφάσισε να συνεχιστεί η παράσταση αυτή και το καλοκαίρι σε ανοιχτούς χώρους. Έτσι θα «ταξιδέψουμε» τον λόγο του Καζαντζάκη και το καλοκαίρι.
Τον ευχαριστήσαμε για την ωραία και πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα και του ευχηθήκαμε να διατηρήσει την ακεραιότητα και τη γνησιότητα της προσωπικότητάς του.