Από τον Αντώνη Ανδρουλιδάκη
Ξέρεις, είμαστε όλοι κάπως άμαθοι, σαν κοντοκουρεμένοι και απληροφόρητοι μαθητές άλλων εποχών, στο να βαστάμε μέσα μας λίγο χώρο για τον πόνο του Άλλου, παρ’ εκτός αν πρόκειται για τίποτα πολυδιαφημισμένες παστίλιες, που όσο κι αν το πεις καταπίνονται εύκολα. Αλλά το να αφήνεις μια άκρη μέσα σου, το να χτίζεις έναν εσωτερικό τόπο, το να συναρμολογείς εντός σου ένα μικρό χάρτινο κουτί για το ζόρι του Άλλου, είναι υπόθεση μεγάλης μαγκιάς. Είναι σαν να κουρδίζεις μέσα σου ένα μουσικό κουτί για τον Άλλο, που παλεύει με τη θλίψη, με το αδιευκρίνιστο τραύμα ή με την εξοντωτική ταλαιπωρία μιας ζωής που του φαίνεται δίχως νόημα. Και ο δικός σου χώρος, σαν ένα νησί, σαν μια μπάρα στάθμευσης των εξοντωμένων ποδηλάτων, είναι εκεί. Να είναι εκεί.
Κι αυτό γιατί λίγοι είναι οι τυχεροί που είχαν την ευκαιρία να νιώσουν την καθαρή, καλοπλυμένη και καλοσιδερωμένη προσοχή των άνευ όρων ακουσμάτων, ενώ οι πιο πολλοί άκουσαν μόνο την ηχώ που φτιάχνει το κενό της απουσίας σε κάποια στιγμή βαθιάς τους ανάγκης.
Τι σημαίνει λοιπόν, κράτα, ρε συ, έναν τόπο μέσα σου για μένα; Τι σημαίνει κάνε λίγο χώρο, κάνε λίγο πιο κει, για τον Άλλο; Τι πάει να πει έμπρακτα ετούτη η κουβέντα;
Ξέρεις, αργά ή γρήγορα έρχεται σε όλους μας η στιγμή να μας ζητηθεί να νοικιάσουμε, αλλά δίχως νοίκι, ένα μικρό καμαράκι απ’ την πολυώροφη πολυκατοικία της πάρτης μας. Ένα δωματιάκι με αγαπησιάρικο φως, με τις πιο προηγμένες συσκευές ενσυναίσθησης και, βέβαια, δίχως βαριά έπιπλα επικρίσεων και τα συναφή. Όπως και να το κάνεις είναι ένα αρχιτεκτονικό κατόρθωμα αυτό το δωμάτιο, καθώς το κοιτάς από το ρετιρέ του τρέχοντος ναρκισσισμού.
Αλλά όταν έρθει μια τέτοια ώρα, η σχέση αυτή, που ως εκείνη τη στιγμή κατοικούσε στα ψηλά πατώματα της πολυκατοικίας του Εγώ, έρχεται τώρα και γυρεύει το καμαράκι της κάπου ήσυχα παραδίπλα. Εδώ σε θέλω μάγκα μου!
Είναι η φωνή του Άλλου που σου λέει τώρα, «ρε συ κάνεις λίγο πιο κει, θέλω να σου πω» και μονομιάς επιχειρεί να χτίσει έναν νέο χώρο μεταξύ σας, έτσι ώστε ένα μεγάλο τμήμα του χώρου αυτού να γεφυρώνει μέσα σου. Εδώ κάπου μπαίνουν τα θεμέλια ενός ιερού, μιας εκκλησίας, σαν αποτέλεσμα της κλήσης «κάνε λίγο χώρο για μένα». Περί επιταφίου πρόκειται, μην αμφιβάλλεις. Δεν είναι απλά μια χαζοχαρούμενη μετακόμιση σε νέο σπίτι. Και αποδοχή της κλήσης σημαίνει πως ιερουργείς στην εκκλησία, πως προσκυνάς το εικόνισμα του Άλλου, εντός σου. Δεν είναι χαβαλές για να γλυτώσεις καμιά ώρα μάθημα ζωής. Ούτε μάθημα για να διδάξεις ό,τι ούτε εσύ δεν κατάφερες να τηρήσεις.
Έχει κι αυτή η λειτουργία τη λειτουργία της. Τα τελετουργικά της και τα εξαπτέρυγα. Τις εικόνες και τα κεριά της. Τα καντηλέρια και τα μανουάλια της. Την αγία της τράπεζα και τα «σα εκ των σων σοι προσφέρομεν». Μόνο παγκάρια δεν έχει.
Σ’ αυτή τη «λειτουργία» ιερουργεί η αγάπη της στιγμής και μην την υποτιμάς επειδή δεν διακατέχεται από τον ψυχαναγκασμό του «πάντα». Και «της στιγμής» δεν πάει να πει πως είναι «πρόχειρη, fast food αγάπη», σαν να πούμε. Αντιθέτως. Είναι η άχρονη καλοσυνάτη συμπόνοια που κατορθώνει να συμπυκνώνει το χρόνο σε μια στιγμή. Τώρα! Αν μπορείς, κάνε λίγο πιο κει, ρε συ, τώρα!
Σ’ αυτή τη «λειτουργία» ακούς, όχι μονάχα για να ακούς σαν έχεις νοικιασμένα τα αυτιά σου, μα για να κατανοείς. Είναι μια ακοή από καρδιάς, με τον ίδιο τρόπο που «ακούς» μια μουσική που γουστάρεις. Την «άκουσα», λες με νόημα μετά.
Σ’ αυτή τη «λειτουργία» η ματιά σου είναι άνευ όρων. Είναι εκεί όπου «κρατάς» τον Άλλο με το ίδιο δέος όπως μια μάνα ένα ανυπεράσπιστο βρέφος. Όποιος κι αν είναι ο Άλλος, ό,τι κι αν έχει κάνει, ό,τι κι αν έχει πει, η ματιά σου μένει αταλάντευτα αγαπητική και σεβαστική. Γιατί γνωρίζεις καλά, πως σ’ αυτήν την ιερουργία ο Άλλος δεν είναι ολόκληρος αυτό που πράττει ή αυτό που έχει πει. Γιατί γνωρίζεις, πως σ’ αυτή την εκκλησία του Άλλου εντός σου, η σκοτεινιά του είναι μονάχα μια πτυχή, μια όψη του αντεστραμμένη. «Κάνε λίγο πιο κει» πάει να πει, άσε με να ακουμπήσω λίγο τη σκοτεινή πλευρά μου στην εκκλησία σου, να ανασάνω κάπως μήπως και ξαποστάσω.
Σ’ αυτή τη «λειτουργία» κάθεσαι μ’ όποιον κι αν είναι. Πάει να πει πως κάθεσαι μαζί μ’ αυτόν που ήρθε και πάρκαρε εκεί το αγχωμένο ποδήλατο των ματαιώσεων και των ενοχών του. Δεν προσπαθείς να αλλάξεις κάτι. Δεν σου ζητιέται κάτι τέτοιο. Κι αν είσαι πιστός της εκκλησιάς αυτής παλεύεις όσο αντέχεις να αντισταθείς στην επιθυμία σου να κάνεις κάτι. Γιατί εδώ, δεν σου ζητείται να δράσεις, όπως είσαι μαθημένος. Εδώ, είσαι μονάχα για να φτιάχνεις το ιερό. Για να κουρδίζεις το πολύ το κοινό μουσικό κουτί σας. Εδώ, είσαι για να μείνεις στα ζόρικα.
Σ’ αυτή τη «λειτουργία» είσαι για να επιτρέψεις στον Άλλο να αισθανθεί ό,τι αισθάνεται. Εδώ είσαι για να βάλεις πλάτη στο δάκρυ. Δεν είσαι χαρτομάντηλο παρηγοριάς, ούτε μελό κινηματογραφιστής, ούτε σινεφίλ κριτικός, να πεις κι εσύ καμιά σπουδαία ιδέα.
Σ΄ αυτή τη «λειτουργία» χρειάζεται μονάχα να αναπνέεις. Να νοιώθεις γειωμένο το δικό σου σώμα στη σύνδεση με τον Άλλο. Το σώμα σου να αφουγκράζεται ανοιχτό το σώμα του Άλλου, δίχως να ξεχνάς το ιερό που οικοδόμησες μέσα σου για χάρη του Άλλου.
Σ’ αυτή τη «λειτουργία» παρευρίσκεσαι με την καλή σου φορεσιά, εδώ δηλώνει «παρών» ο ίδιος ο Εαυτός σου. Κι αν δεν μπορείς να παρευρίσκεσαι ως εαυτός, άστο καλύτερα, μάλλον δεν είναι ο Άλλος ή εσύ κατάλληλος για τέτοιες συναντήσεις.
Σ’ αυτή τη «λειτουργία» δεν κλέβεις τον πόνο του Άλλου για να θυμηθείς κι εσύ τα δικά σου. Δεν γίνεσαι σφετεριστής του ξένου πόνου που περνιέται για δικός σου. Κι αν τύχει να είσαι στο ίδιο χαράκωμα, σου φτάνει να βαστάς το χέρι του δίχως να κλέβεις ακόμη και τα ζόρικα του Άλλου για να πεις και τα δικά σου.
Σ’ αυτή την εκκλησία δεν κρίνεις.
Σ’ αυτή την εκκλησία δεν προσπαθείς να διορθώσεις ούτε τον πόνο, ούτε τον «αδιόρθωτο» Άλλο. Γιατί μπορεί να γουστάρεις να επισκευάζεις πόνους, μπας και νιώσεις καλά εσύ, αλλά αξίζει να αναρωτηθείς μήπως έτσι ο Άλλος θα νιώσει πιο πολύ μοναξιά και ανικανότητα. Κυρίως μην προσπαθείς να επισκευάσεις τα συναισθήματα του Άλλου. Δεν είναι συνεργείο αυτή η εκκλησία. Ξέρεις, ο μόνος δρόμος που βγάζει από τον πόνο περνάει μέσα του. Μέσα από τον πόνο του Άλλου, αν με εννοείς.