Κώστας Νάκος
Οι διθυραμβικοί λόγοι την τελευταία χρονική περίοδο στην Ελληνική κοινωνία περισσεύουν. Αφορμή για αυτά τα σχόλια αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση διαχειρίζεται την πανδημία του κορωνοϊού. Σαν σε καθεστώς ολοκληρωτισμού γίνεται μια προπαγάνδα που ξεπερνάει τα συνηθισμένα. Στο επίκεντρο όλων αυτών των επαίνων είναι οι αξιοζήλευτες διαπιστώσεις, ότι στη χώρα μας επιτέλους το «κράτος λειτουργεί», ότι «η σημερινή κυβέρνηση αποκαθιστά την σχέση κράτους πολίτη», ότι επιτέλους έχουμε μία κυβέρνηση η οποία λειτουργεί ορθολογικά και τα αποτελέσματα φαίνονται.
Στο παρακάτω πίνακα έχω δημιουργήσει δύο στήλες. Ο διαχωρισμός δεν έγινε με γεωγραφικά κριτήρια, σε Δυτική και Ανατολική Ευρώπη. Ο διαχωρισμός έγινε με βάση το επίπεδο ανάπτυξης των χωρών, ανεξάρτητα αν αυτό συμπίπτει και με τα γεωγραφικά κριτήρια. Στην πρώτη στήλη λοιπόν έχουμε την αναπτυγμένη Δυτική Ευρώπη σε σχέση με την δεύτερη στήλη αυτήν της Ανατολικής. Η αρίθμηση έγινε ανάλογα με τους νεκρούς ανά εκατομμύριο που έχουν αυτές οι χώρες και όπως αυτό είχε διαμορφωθεί μέχρι τις 04/04/2020.
| Α | Β | |||||
| Χώρες | Νεκροί | Νεκροί/1εκατομμ. | Χώρες | Νεκροί | Νεκροί/1εκατομμ. | |
| 1 | Ιταλία | 15.362 | 254,3 | Ρουμανία | 266 | 13,6 |
| 2 | Ισπανία | 11.744 | 251,4 | Σλοβενία | 22 | 11 |
| 3 | Γαλλία | 7.560 | 112,8 | Αλβανία | 19 | 6,5 |
| 4 | Βέλγιο | 1.283 | 112,5 | Ελλάδα | 68 | 6,4 |
| 5 | Ολλανδία | 1.651 | 96 | Σερβία | 44 | 6,2 |
| 6 | Ελβετία | 666 | 77,4 | Τσεχία | 59 | 5,5 |
| 7 | Μ. Βρετανία | 4.313 | 65 | Ουγγαρία | 34 | 3,4 |
| 8 | Λουξεμβούργο | 31 | 51,5 | Λιθουανία | 9 | 3,2 |
| 9 | Σουηδία | 373 | 37 | Κροατία | 12 | 3 |
| 10 | Δανία | 161 | 28,8 | Βουλγαρία | 17 | 2,4 |
| 11 | Πορτογαλία | 266 | 25,8 | Πολωνία | 79 | 2 |
| 12 | Αυστρία | 186 | 21,1 | Ουκρανία | 28 | 0,7 |
| 13 | Γερμανία | 1.342 | 16,2 | Λευκορωσία | 5 | 0,5 |
| 14 | Φιλανδία | 25 | 4,5 | Ρωσία | 43 | 0,3 |
Η μόνη ένσταση που μπορεί να υπάρξει είναι το γιατί η Ρωσία δεν συμπεριλαμβάνεται στις αναπτυγμένες χώρες. Η Ρωσία αποτελεί πράγματι μια παγκόσμια δύναμη επειδή έχει μια μεγάλη αγορά και αποτελεί μια υπερδύναμη σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς και σε παραγωγή ενέργειας. Αυτά τα στοιχεία όμως δεν την κατατάσσουν και στις πλούσιες χώρες. Αυτό διαπιστώνεται αν προσέξουμε ότι η τελευταία χώρα από την αναπτυγμένη Δύση, η Πορτογαλία, έχει μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ (31,49 δολ.) απ’ ότι η Ρωσία (24,89 δολ.) Η χώρα μας, ενώ βρισκόταν πολύ πάνω από την Πορτογαλία πριν τα μνημόνια τώρα, και αφού έχασε το 25% του ΑΕΠ, είναι κάτω και από την Ρωσία με 18,61 δολ.
Με μια απλή σύγκριση στις δύο στήλες μπορεί να διαπιστωθεί εύκολα ότι οι διαφορές είναι τεράστιες. Οι νεκροί στην αναπτυγμένη Δύση δυστυχώς αυξάνονται εκπληκτικά, σε σχέση με αυτούς της Ανατολικής Ευρώπης. Γιατί όμως επιλέχτηκε να γίνει αυτός ο διαχωρισμός των δύο ομάδων και όχι κάποιος άλλος, με κάποια άλλα κριτήρια; Γιατί όσο πιο αναπτυγμένη είναι μία χώρα τόσο μεγαλύτερη είναι η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, με αποτέλεσμα στους χώρους δουλειάς να παραβρίσκονται και να εργάζονται εκατοντάδες και σε ορισμένες περιπτώσεις χιλιάδες εργαζόμενοι. Στις περισσότερες από αυτές τις χώρες γίνεται αναφορά σε βιομηχανικούς κολοσσούς και σε υπηρεσίες μεγαθήρια όπως αυτές του Λουξεμβούργου και όχι μόνο. Όπως πολύ χαρακτηριστικά σημειώνει ο πρώην αντιδήμαρχος πολεοδομίας του Μπέργκαμο, Φραντσέσκο Μακάριο: «Γιατί μας λένε ότι δεν μπορεί κάποιος να βγει να κάνει ποδήλατο, ενώ υποχρεώνουν δεκάδες χιλιάδες να πάνε στα εργοστάσια και τις βιοτεχνίες να κολλήσει ο ένας τον άλλο και μετά αυτοί την οικογένειά τους».
Δεν είναι όμως μόνο οι χώροι δουλειάς, είναι και τα μεταφορικά μέσα με τα οποία αυτές οι δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι πηγαίνουν στις δουλειές τους, συνωστισμένοι είτε σε λεωφορεία είτε στο μετρό. Όπως τόνισε πάλι ο Φραντσέσκο Μακάριο: «Πρέπει να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο της διασποράς από το εργοστάσιο στην οικογένεια και από εκεί στο νοσοκομείο». Έπρεπε να φτάσει η Ιταλία περίπου του 1.000 νεκρούς τη μέρα για να αποφασίσει να κλείσει τα εργοστάσια, παρά τις καταγγελίες ότι ακόμη και σήμερα κάποια από αυτά λειτουργούν. Στις υπόλοιπες χώρες λειτουργούν κανονικά. Δεν είναι λοιπόν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης πιο οργανωμένες, πιο πειθαρχημένες ή έχουν καλύτερες υποδομές απ’ ότι οι αναπτυγμένες χώρες της Δύσης. Ούτε είναι οι κυβερνήσεις τους και οι εργοδοσίες πιο ανθρωπιστές απ’ ότι αυτοί της Δύσης. Οι λόγοι είναι κυρίως αντικειμενικοί και όχι υποκειμενικοί. Καθοριστικό ρόλο παίζει το πώς είναι δομημένη η οικονομία τους. Γιατί δεν μπορούν να συγκριθούν οι βιομηχανικοί κολοσσοί της Δύσης, με τις βιοτεχνίες και τις ατομικές επιχειρήσεις της Ανατολικής Ευρώπης.
Η ελληνική κυβέρνηση πήρε κάποια μέτρα με το κλείσιμο των σχολείων, των αθλητικών διοργανώσεων, των καφέ, των εκκλησιών κ.λπ. Άλλα μέτρα τα πήρε έγκαιρα και άλλα με μια σχετική καθυστέρηση. Σε κάθε όμως περίπτωση παραβλέπονται από τους κολαούζους, οι σημαντικοί αντικειμενικοί παράγοντες με αποτέλεσμα να εμφανίζονται οι κυβερνώντες ως οι μικροί μάγοι που τα καταφέρνουν σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Δύσης που εμφανίζονται ανίκανοι των συνθηκών της πανδημίας. Μία από τις λίγες χώρες της Δυτικής Ευρώπης που μπορεί να μνημονευτεί για την στάση της είναι η Γερμανία που έκανε 50.000 τεστ ημερησίως και τα αύξησε σε 100.000 τεστ. Ενώ η χώρα μας είναι από τις τελευταίες.
Προς τι λοιπόν όλες οι αναφορές στο «να μη γίνουμε Ιταλία» και όχι στο «να γίνουμε Πολωνία»; Με τι κριτήρια συγκρινόμαστε με χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και όχι η Πολωνία, η Ρωσία, η Βουλγαρία; Το σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να συγκριθεί και να κριθεί με τις χώρες εκείνες που έχουν σήμερα περίπου το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης. Θα κριθεί όμως και από την κατάσταση που βρέθηκε η δημόσια υγεία, από τα τεστ που έκανε στον πληθυσμό της.