Η ανθρώπινη φύση προσφέρει ένα πλούσιο μπουφέ μίσους.
Νίκος Νικήτογλου
Οι γραμμές που ακολουθούν γράφτηκαν μέσα σε περιβάλλον απόλυτης ρευστότητας. Η νέα τραγωδία στο Φαρμακονήσι, οι άθλιες συνθήκες κράτησης προσφύγων στην Ουγγαρία, τα διάφορα τείχη που αναγείρονται σε σύνορα κρατών της Βαλκανικής και μη, η απόφαση της Γερμανίας να κλείσει τα σύνορα της με την Αυστρία, και μέσα σε όλα αυτά, το προεκλογικό τσίρκο στην Ελλάδα.
Πρέπει να είναι από τις λίγες φορές στην ζωή μου που έχω έρθει αντιμέτωπος με τόσα χαμένα βλέμματα. Άνθρωποι που μοιάζουν σαν τους πιο εκκωφαντικούς μονολόγους της απάθειας. Σαν να έχουν αποδεχθεί την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, στο Αιγαίο, στην Ευρώπη, στον κόσμο. Από πού να το πιάσεις και που να το αφήσεις. Έχει γίνει ο μίτος της Αριάδνης, γόρδιος δεσμός.
Η διεθνής ανθρωπιστική κρίση, ήρθε να συναντήσει την εγχώρια ανθρωπιστική κρίση. Οι οικογένειες που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας στην Ελλάδα, έγιναν ένα σώμα με τις οικογένειες ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν από την επίγεια κόλαση που γεννά ο πόλεμος.
Έγιναν ένα σώμα ακόμα και με οικογένειες ανθρώπων που έτρεξαν να ξεφύγουν από την ανέχεια και την εξαθλίωση. Από χώρες ταλαιπωρημένες και διαλυμένες. Από χώρες ξεζουμισμένες επί δεκαετίες από τους ισχυρούς της σκακιέρας.
Από χώρες με διαχρονικές συγκρούσεις – εμφύλιες και μη – για να δουλεύει η πολεμική βιομηχανία και να ξεκαβάρει το στοκ της. Άλλωστε η ανθρώπινη φύση προσφέρει ένα πλούσιο μπουφέ μίσους. Ράτσα, φυλή, θρησκεία, χρώμα. Οτιδήποτε μπορεί να χρησιμεύσει στο παιχνίδι της βίας και του ανταγωνισμού. Επενδύσεις αίματος άνευ ρίσκου.
Και μέσα σε όλο αυτό το περιβάλλον ακούγονται διάφορες φωνές, οι οποίες συνήθως αυτό-εγκλωβίζονται σε μια υφιστάμενη θέση εκ των προτέρων. Και αυτό συμβαίνει γιατί είναι σχεδόν αδύνατο να εκφέρεις μια ψύχραιμη άποψη για όλα αυτά που μας περιβάλλουν. Το γεγονός πρόλαβε την ανάλυση. Και κάπως έτσι ο κόσμος βρίσκεται στο «και πέντε».
Και αδυνατώ να φανταστώ τι έρχεται μαζί με τον χειμώνα για όλους μας. Πρόσφυγες και μη. Κράτη και πολιτικές τάξεις, κατώτερες των περιστάσεων, με τις κοινωνίες στον ιδιωτικό χώρο. Πολιτικοί να συμφωνούν μεταξύ τους για τους μονόδρομους και την απουσία εναλλακτικών και οι κοινωνίες να βρίσκονται σε ασυμφωνία με την συνείδηση τους.
Σε αυτή λοιπόν την γωνιά του πλανήτη, σε μια από τις μεγαλύτερες φυλακές ψυχών – με τα νομισματικά και τα θεσμικά εργαλεία – κρίνεται το μέλλον μας. Και το μέλλον μας θα κριθεί στο επίπεδο της δημιουργίας.
Όσο και αν απογοητεύεται κανείς, δεν έχει παρά να πάρει μια βαθιά ανάσα και να δει την πραγματικότητα. Όχι αυτή την πραγματικότητα που επιλέγουν άλλοι για εμάς, χωρίς εμάς.
Η πραγματικότητα των προνομιούχων, αφορά την διασφάλιση των προνομίων τους. Αφορά την προστασία της απόστασης που έχουν με τους από κάτω. Αφορά την προστασία του δικαιώματος νομής που έχουν επί παντός του επιστητού. Γι’αυτό άλλωστε τορπιλίζεται η ανεξάρτητη σκέψη σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
Η πνευματική και αισθητική αυτοάμυνα είναι το τελευταίο οχυρό απέναντι στον κυνισμό και στην απελπισία.
Και αν η ελεύθερη επιλογή φοβίζει, όπως φοβίζει το άγνωστο, δεν αποτελεί ένα μοναχικό ταξίδι. Υπάρχουν δομές αλληλεγγύης και αυτοοργάνωσης. Υπάρχουν κοινότητες που προσφέρουν πραγματικό έργο πίσω από τις κάμερες και τα φώτα. Υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που προσφέρουν σιωπηρά. Χωρίς τηλεβόες και σημαίες.
Διάλεξε λοιπόν τον δρόμο σου μέσα στον κόσμο της απόλυτης σύγχυσης. Η δημιουργία έρχεται με μεγάλο κόστος. Προσωπικό, ψυχικό, σωματικό.
Η λοβοτομή έρχεται τσάμπα.
Νίκος Νικήτογλου για το Νόστιμον ήμαρ