Τέχνη & Πολιτισμός

Homeland Season 5: Η προπαγάνδα συνεχίζεται… -από τον Κώστα Σκλιάμη

By Κώστας Σκλιάμης

November 09, 2015

Η αγαπημένη σειρά των Αμερικάνων βρίσκεται ήδη στον 5ο κύκλο επεισοδίων και η προπαγάνδα καλά κρατεί. Η σειρά στους 3 πρώτους κύκλους μας κράτησε καθηλωμένους με το σίριαλ κατασκοπίας που εμπλεκόταν η Αλ Κάιντα συντηρώντας και διαιωνίζοντας τα στερεότυπα για τους Μουσουλμάνους, το Ισλάμ και την τρομοκρατία. Απο την 1η season, o πρωταρχικός στόχος για την την πρωταγωνίστρια Carrie Mathison, είναι να συλλάβει τον τρομοκράτη ηγέτη Αbou Nazir ο οποίος φυσικά με όλους τους “κακούς” της σειράς, είναι μουσουλμάνοι. Αυτοί οι τρομοκράτες έχουν πάρει με το μέρος του τον αμερικάνο λοχία Nicholas Brody, ο οποίος μετά απο την αιχμαλωσία, άλλαξε θρήσκευμα και έγινε τρομοκράτης. Πιο ευθεία σύνδεση θρησκείας και τρομοκρατίας δεν θα μπορούσε να υπάρχει.

Η σύνδεση με την τρομοκρατία εμπεριέχει όχι μόνο τους μουσουλμάνους αλλά και όλους τους σκουρόχρωμους απο την Μέση Αντολή, θεωρώντας τους πιο πιθανούς υποψηφιους τρομοκράτες. Προκειμένου να εξισορροπήσει τις αντιδράσεις η σειρά συχνά παρουσιάζει τους αμερικάνους κυβερνητικούς αξιωματούχους ως αντιπαθητικούς και διεφθαρμένους αλλά αυτό δεν αλλάζει κάτι στην συνείδηση του τηλεθεατή, καθώς πιο πολύ χαρακτηρίζεται ως κόλπο πλοκής. Οι 3 πρώτοι κύκλοι ασχολήθηκαν κυρίως με αυτό, διαιωνίζοντας τα στερεότυπα περί Ισλάμ και τρομοκρατίας, με επίκεντρο της Αλ Κάιντα.

Στον τέταρτο κύκλο, η σειρά αρκέστηκε να βγάλει ρατσιστικό μένος και εμπάθεια προς το Πακιστάν παρουσιάζοντας το ως μια αναξιόπιστη ψευτοδημοκρατία που προσφέρει ένα ασφαλές καταφύγιο για τους ισλαμιστές τρομοκράτες οι οποίοι έχουν σχέσεις με τις μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών του Πακιστάν. Συγκεκριμένα παρουσιάζεται ως ένα κράτος που ενώ ήταν τυπικά σύμμαχος των ΗΠΑ, διατηρούσε ταυτόχρονα επαφές με τους ισλαμιστές τρομοκράτες, παιζοντας σε διπλό ταμπλό. Αυτό συνεχιζόταν με συνεχεις υπαινιγμούς ότι η μυστική υπηρεσία πληροφοριών του Πακιστάν είναι συνένοχη για την προστασία στους τρομοκράτες. Τέλος, το Ισλαμαμπάντ παρουσιάζεται ως μια εμπόλεμη ζώνη όπου λιντζαρίσματα, ανταλλαγές πυροβολισμών και βόμβες είναι καθημερινό φαινόμενο. Για όλα τα παραπάνω, είχε διαμαρτυρηθεί επίσημα ο Πακιστανός Πρέσβης στην Ουάσινγκτον.

Στην 5η season το τοπίο δράσης μεταφέρεται απο το Πακιστάν στο Βερολίνο. Οι Αμερικάνοι συνεχίζουν να αυτοπαρουσιάζονται ως καλοί και οι Άραβες και οι Μουσουλμάνοι ως τρομοκράτες διαιωνίζοντας την ισλαμοφοβία στην αμερικανική κουλτούρα και διαπράττοντας μια ευρεία γενίκευση της Μέσης Ανατολής, του Ισλάμ, και της τρομοκρατίας.  Στην 5η  season θίγεται το θέμα με τον ISIS καθώς και αυτό των προσφύγων. Αυτό που παρουσιάζεται απο το Homeland είναι ότι οι προσφυγικοί καταυλισμοί ελέγχονται απο την Χεζμπολάχ, ενώ ότι μεταξύ των προσφύγων έχουν καταφύγει οργανωμένα τρομοκράτες ώστε να περάσουν στην Ευρώπη. Θεωρίες που εκφράζονται κυρίως απο ακροδεξιά, ισλαμοφοφικά και ξενοφοβικά μυαλά, κυριαρχούν στο νέο κύκλο του Homeland.

Απάντηση σε αυτη τη προπογάνδα έδωσαν με τον καλύτερο τρόπο μια ομάδα καλλιτεχνών οι οποίοι είχαν προσληφθεί ώστε να διακοσμήσουν το χώρο των γυρισμάτων με αραβικές φράσεις στους τοίχους σε μορφή γκράφιτι. Ο χώρος αυτός θα ήταν ένας προσφυγικός καταυλισμός στα σύνορα Λιβάνου-Συρίας. Οι καλλιτέχνες είχαν στη διαθεσή τους 2 μέρες ώστε να ολοκληρώσουν τη δουλειά τους, ενώ την 3η μέρα θα άρχιζαν τα γυρίσματα. Οι καλλιτέχνες που ανέλαβαν τη διακόσμηση των τοίχων πέρασαν το δικό τους μήνυμα γράφοντας τα αραβικά, συνθήματα όπως “To Homeland δεν είναι σειρά”, “Ελευθερία τώρα σε 3D”, “Δεν υπάρχει Homeland”, “Το Homeland είναι ένα αστείο αλλά εμείς δεν γελάσαμε καθόλου”, “Το Homeland είναι ρατσιτικό” . Οι υπεύθυνοι της παραγωγής της σειράς δεν είχαν καθόλου χρόνο να ασχοληθούν με το πραγματικό πριεχόμενο των συνθημάτων, καθώς έπρεπε να προετίμασουν όλες τις υπόλοιπες λεπτομέρεις του σκηνικού των γυρισμάτων. Τα συνθήματα εμφανίστηκαν κανονικά στις οθόνες μας και οι καλλιτέχνες με γραπτή τους ανακοίνωση ανέλαβαν την ευθύνη.

Η σειρά συνεχίζει τη βαθιά παράδοση της αμερικανικής λαϊκής κουλτούρας όπου ο εχθρός παρουσιάζεται μέσα απο ταινίες και σειρές με  εθνικά ή φυλετικά στερεότυπα που συνδέονται με τους υποτιθέμενους εχθρούς της χώρας. Η δημιουργία εχθρών στην μικρή ή μεγάλη οθόνη χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει πολιτικές δράσεις στον πραγματικό κόσμο. Αυτό περιλαμβάνει από πολέμους μέχρι κρούσματα ρατσιστικής αστυνόμευσης. Στο πλαίσιο αυτό, το Homeland είναι ένας μηχανισμός, ο οποίος διαιωνίζει ρατσιστικές ιδέες και στερεότυπα που έχουν πραγματικές συνέπειες για τη ζωή των ανθρώπων.