Σίμος Ανδρονίδης
Τις προηγούμενες ημέρες, στην πόλη Κέιμνιτς του κρατιδίου της Σαξονίας στην Ανατολική Γερμανία[1], έλαβαν χώρα διαδηλώσεις ακροδεξιών ομάδων, διαδηλώσεις που προκλήθηκαν με αφορμή τον θάνατο ενός Γερμανού μετά από συμπλοκή με δύο μετανάστες, την περασμένη Κυριακή, διαδηλώσεις οι οποίες δύνανται να αξιο-θεμελιωθούν πάνω στο βαθύ υπόβαθρο ανάδυσης, αναπαραγωγής και διάχυσης ενός οιονεί ρατσιστικού (ο ρατσιστικός λόγος ως προσίδιο ‘συγκείμενο’) πολιτικού λόγου ενώπιον και εναντίον της παρουσίας ή αλλιώς της μαζικής παρουσίας προσφύγων και μεταναστών στο εσωτερικό της Γερμανικής κοινωνικής ολότητας, παρουσία που αποδίδεται στην ‘προδοτική’ στάση της συγκυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατικού και Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ.
Η κινητοποίηση[2] ακροδεξιών ομάδων ενέγραψε το πρόσημο της εκ νέου ‘θανατηφόρας απειλής’ που συνιστούν πρόσφυγες και μετανάστες, αναπαριστά την ‘αναγκαιότητα’ ενός ‘παγγερμανικού συναγερμού’, ασκείται με κεντρομόλο κατεύθυνση και την ίδια στιγμή φυγό-κεντρα, προσδιορίζοντας την σχεσιακότητα και την οριακότητα μίας βίας[3] των επάλληλων ‘εκκαθαρίσεων’: μίας βίας που δύναται να επανεπινοήσει φαντασιακά και πολιτικά, τον χώρο του δρόμου ως αποκλειστικά ‘Γερμανικό’ και ‘περίκλειστο’ σε μία ετερότητα που ‘επι-κοινωνεί’ με την ‘αδόκιμη’ στο χώρο και στο χρόνο, έκφραση της, να προσδιοριστεί ως δεσπόζον ενέργημα απόκλισης και προβολής μίας και στερεοτυπικής ‘δαιμονολογίας’ που δεν συναντά παρά την αντίθεση της..
Επρόκειτο για μία βία των αντιθέσεων η οποία ενσωματώνει χαρακτηριστικά μίας, κατά Alain Badiou, «ζωνοποίησης»[4], εκεί όπου η ίδια ”ζωνοποίηση” νοηματοδοτεί τον χώρο, την πόλη Κέιμνιτς, ως έκθεση του ζωντανού στο παρόν, ως αναπαραγωγή βίαιων αντι-μεταναστευτικών σημάνσεων και ως συγκέντρωση προϋποθέσεων ‘κυνηγετικής εκ-ρίζωσης’, με τον μετανάστη, όπως επισημαίνει εύστοχα ο Σάββας Μιχαήλ, σε αυτή την περίπτωση να θεωρείται ως ο «κατεξοχήν μολυσματικός και επικίνδυνος Υπάνθρωπος που πρέπει να αφανιστεί»[5], ή, για να αναφέρουμε και μία άλλη πτυχή, να βιώσει τις εκφάνσεις της ασκούμενης βίας ωσάν άσκηση ΄κυριαρχίας’, ταυτοτικής και συλλογικής..
Ο έτερος[6] εκτίθεται εκ νέου στο μέσον της ανα-συγκρότησης ακροδεξιών ομάδων που συν-διαλέγονται με μορφές ενός φασιστικού και νεοναζιστικού ακτιβισμού, φέρει την ‘διαφορά’ ως ‘πληγή’, πλαισιώνοντας παράλληλα το βίαιο πράττειν ως εάν να αποτελεί διακύβευμα κανονικότητας και θεμελίωσης της κανονικότητας, της πολιτικής επανάκτησης του ‘Γερμανικού’ εντός του ‘Γερμανικού’.
Η ανα-κατασκευή του πρόσφυγα και του μετανάστη επιτελείται στους λόγους της ‘ασφαλειοποίησης’, της ‘εχθρότητας’ του ή αλλιώς της ασύμβατης ‘εχθρότητας’ του προς την Γερμανική-Ευρωπαϊκή κοινωνιο-πολιτισμική κουλτούρα, στο σημείο διαμόρφωσης των όρων και των προϋποθέσεων ανάδυσης μίας ρατσιστικής συναρμογής που, εντός του πράττειν, μετασχηματίζεται σε βίαιη «παρόρμηση»[7] προς δράση, για να χρησιμοποιήσουμε και έναν όρο του Γερμανού κομμουνιστή Arthur Rosenberg, μία δράση ‘ανα-κατάληψης’ της πόλης διαμέσου ενός ακτιβισμού ακροδεξιάς αντι-παγκοσμιοποιοτικής, συνωμοτικά αντι-ελιτίστικης ‘επανεθνικοποίησης’.
Στην πόλη[8] της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, συγκεντρώνονται οι παράμετροι ανάδειξης κοινωνικών εντάσεων και πολιτικών διαιρέσεων, η ‘φορτισμένη’ διαδικασία ενός κινηματισμού μακράς πνοής που διεκδικεί την χωρική κοινωνική του γείωση, εκεί όπου η συγκεκριμένη δράση δεν δύναται να αποτελέσει απλά την πολιτική ‘καύσιμη ύλη’ τροφοδότησης και περαιτέρω εμβάθυνσης της κοινωνικής-πολιτικής νομιμοποίησης του κόμματος ‘Εναλλακτική για την Γερμανία’ αλλά και δυνητικό όσο και πραγματικό στοιχείο ενδυνάμωσης μορφών φασιστικού-νεοναζιστικού πράττειν, με την δυναμολογική ακροδεξιά παρουσία να συναντά διαδικασίες μίας ‘απο-θεσμοποιημένης’ κινηματικής διαδικασίας που αρθρώνεται στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην εντεινόμενη δράση ακροδεξιών-νεοναζιστικών οργανώσεων δια-κράτησης μίας ‘λευκής ευρωπαϊκότητας’, της ‘σταυροφορίας’ υπεράσπισης ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής..
Οι αντίρροπες τάσεις που αναπτύσσονται ήδη επηρεάζουν και ανα-πλαισιώνουν το Γερμανικό[9] κομματικό-πολιτικό σύστημα, το οποίο ευρίσκεται σε μία διαδικασία εμπρόθετης ανάδειξης νέων διαφορικών πολιτικών-κομματικών αξόνων, πέραν της κυβερνολογικής ‘παραδοσιοκρατίας’ του Χριστιανοδημοκρατικού και του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, το οποίο, με συγκεκριμένους κοινωνιο-εκλογικούς όρους, βαίνει κοινωνικά-ταξικά συρρικνωμένο και στο εσωτερικό του μπλοκ των λαϊκών-υποτελών τάξεων.
Επρόκειτο για την δια-σπορά, στην πόλη του Κέιμνιτς, αυτού που ο Pierre Milza αποκαλεί ως «κύμα της ξενόφοβης βίας»[10], που επαναπροσδιορίζεται παροντικά στην πρώην Ανατολική Γερμανία, ανα-καλώντας στοιχεία μίας παλαιότερης ανάλυσης του Pierre Milza, για την ισχυροποίηση μορφών του «δεξιού ριζοσπαστισμού που, στα «ανατολικά λάντερ που σχηματίστηκαν πάνω στα ερείπια της πρώην ΓΛΔ έπαιρναν μάλλον τη μορφή αυτόνομων μικρών ομάδων, που ανέπτυσσαν της δράση τους σε τοπικό επίπεδο και απέβλεπαν στον έλεγχο περιοχών».[11]
Πρόσφυγες και μετανάστες, υποκείμενα που έχουν υποβάλλει αιτήσεις χορήγησης ασύλου, οικονομικοί μετανάστες που διαβούν στη χώρα, αναπαρίστανται ως ‘στρέβλωση’, οντολογική οριακότητα που διαβεί στο ‘λυκόφως’ της ‘ανοικειότητας’, με τα «παγκόσμια σύνορα μεταξύ του «Εμείς» και οι «Άλλοι»[12], μια μόνιμη φαντασιακή γεωγραφία του οριενταλισμού», όπως αναφέρει ο Κωστής Χατζημιχάλης, καθίστανται κάτι παραπάνω από ευδιάκριτα..
Η ρατσιστική[13] βία του Κέιμνιτς, σε άλλες πόλεις της χώρας, αναφέρει και αναδεικνύει βαθιές επάλληλες όσο και εγκάρσιες τομές, νοηματοδοτώντας εμμενείς και πολιτικές προθέσεις των «αναθεματισμών»[14] που προχωρούν στην ανα-κατασκευή της έννοιας της ‘καθαρής πόλης’, της ‘υγειονομικής ζώνης’, μετατοπίζοντας την ‘κατάσταση έκτακτης ανάγκης’ στο σώμα.[15]
Εντός και διαμέσου της οριοθετικής βίας του δρόμου ως διαλεκτική εικόνα ‘πολέμου’, απεικόνιση του εθνολογικά ανατρεπτικού και του ριζοσπαστικά εγγυημένου, ενσκήπτει το υπόδειγμα του Ernst Bloch: «Δεν είμαστε όλοι εξίσου παρόντες στον ίδιο παρόντα χρόνο».[16]
Οι διαμαρτυρίες[17] στο Κέιμνιτς ομνύουν σε μορφές μίας ακροδεξιάς ριζοσπαστικοποίησης, σε μία ξενοφοβική νοηματόδοτηση του γίγνεσθαι, υπό το πρίσμα μετασχηματισμού του ρατσιστικού ακτιβισμού σε ένα ιδιότυπο πογκρόμ επί του δρόμου, εκεί όπου συγκροτούνται μπλοκ δυνάμεων και ‘μελανά’ μέτωπα, με άξονα αναφοράς αφενός μεν την παρουσία προσφυγικού και μεταναστευτικού πληθυσμού, αφετέρου δε την διαρκή εγχάραξη του κοινωνικού, πολιτικού, οικονομικού και πολιτισμικού χάσματος[18] που με τα κρατίδια της πρώην Ομοσπονδιακής Δυτικής Γερμανίας..
Η συγχρονική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας δύναται να συμπυκνώσει τρέχουσες αντινομίες και αναπαραστάσεις (που ενυπάρχουν ήδη στην Ευρώπη), του και ‘μη-συμβατού’[19] υποκειμένου στο οποίο ανοίγουν τις θύρες οι ‘νεο-ταξικές’ πολιτικές και οικονομικές ελίτ ( ο επιθετικός συνωμοσιολογικός-πολιτικός λόγος ως όρος ύπαρξης), δεικνύοντας παράλληλα προσλήψεις μίας εμπροσθοβαρούς και πραγμολογικής βίας..
[1] Βλέπε σχετικά, Κουπαράνης Παναγιώτης, ‘Ποιος ευθύνεται για τα γεγονότα στο Κέιμνιτς;’, ‘Deutsche Welle’, 28/08/2018, https://www.dw.com/el/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%8D%CE%BD%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CE%B5%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%BA%CE%AD%CE%BC%CE%BD%CE%B9%CF%84%CF%82/a-45256044?maca=el-Facebook-sharing.
[2] Στο περιβάλλον της ακροδεξιάς κινητοποίησης, ενυπήρξε και η διασπορά ‘ψευδών ειδήσεων’ (Fake News), από ακροδεξιές ομάδες, με διττή στόχευση ‘ενοχοποίησης’ και μαζικοποίησης των διαδηλώσεων στην πόλη. Βλέπε σχετικά, ‘Γερμανία: Ακροδεξιοί διέδιδαν «ψευδείς ειδήσεις» στο Κέμνιτς’, 28/08/2018, https://www.tanea.gr/2018/08/28/world/germania-akrodeksioi-diedidan-pseydeis-eidiseis-sto-kemnits/.
[3] Η ασκούμενη ρατσιστική βία, ως απόκριση, πρόσληψη και ως ενοποιητικό στοιχείο του ακτιβιστικού ακροδεξιού και νεοναζιστικού πογκρόμ που εξαπολύθηκε τις προηγούμενες ημέρες στην πόλη του Κέμνιτς, λειτουργεί πολιτικά, ανα-νοηματοδώντας το πρόσημο του εθνικιστικού ‘machismo’ που διεκδικεί εκ νέου την ‘επωνυμία’ του.
[4] Αναφέρεται στο: Μιχαήλ Σάββας, ‘Η Φρίκη μιας παρωδίας. Τρεις ομιλίες για τη «Χρυσή Αυγή», Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 2013, σελ. 34.
[5] Βλέπε σχετικά, Μιχαήλ Σάββας, ‘Η Φρίκη μιας παρωδίας. Τρεις ομιλίες για τη «Χρυσή Αυγή»…ό.π., σελ. 36.
[6] Ο έτερος και η ετερότητα ως μοναδικά επι-γενόμενοι ‘αλλοτριωτές’ του καιρού.
[7] Βλέπε σχετικά, Rosenberg Arthur, ‘Fascism as Mass Movement’, Historical Materialism, 20/01/2012. σελ. 144.
[8] Ο Daniel Gros, με αναφορές στο χώρο της εξελικτικής ψυχολογίας, θέτει τη διάσταση της ‘φαλλικότητας’ και της φαλλικής ‘επι-καρπίας΄, της σεξουαλικής και έμφυλης διάστασης της ρατσιστικής βίας που ασκήθηκε στο Κέιμνιτς: «Έρευνες δείχνουν πως όταν υπάρχουν σημαντικά περισσότεροι άνδρες από ό,τι γυναίκες, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός στην αναζήτηση συντρόφου μπορεί να οδηγήσει σε βία. Το συμπέρασμα είναι πως μέρος της εχθρότητας έναντι των αλλοδαπών ίσως να έχει τις ρίζες της σε κάποιο αρχέγονο ένστικτο των ανδρών που θέλουν να προστατεύσουν την περιοχή τους, καθώς και τις «δικές τους» γυναίκες, από άλλους άνδρες». Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ζήτημα της ‘φαλλικότητας’ δύναται να συσχετιστεί με την προβολή μίας ιδιαίτερης ‘λευκότητας της απο-τροπής’: εκεί όπου η βία, το ρατσιστικό βίαιο πράττειν διαμεσολαβεί την δυνατότητα ‘απο-τροπής’ προσέγγισης των θηλυκών υποκειμένων από μία κοινωνιο-πολιτισμική και σκουρόχρωμη ‘ετερότητα’ η οποία και αναδεικνύει την οντολογία του φαλλού, ήτοι τον φαλλό ως συμβολισμό δυνητικής και επιθετικής ‘αλλοτρίωσης’ και ‘κατάκτησης’ από τα μέσα, με μέτωπο στην ίδια την ύπαρξη της οικογένειας. Βλέπε σχετικά, Gros Daniel, ‘To ανδρικό φύλο και ο λαϊκισμός’, Εφημερίδα ‘Τα Νέα’, 17/09/2018, σελ. 46.
[9] Η Σώτη Τριανταφύλλου, αναφερόμενη στους λόγους της κοινωνικής και πολιτικής ανόδου της ακροδεξιάς σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, εντοπίζει τρεις λόγους που είναι, κατά την ίδια, το Ισλάμ και η παρουσία του στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η μη-συστηματική ενημέρωση των Ευρωπαίων για τα «οφέλη της ευρωπαϊκής ιδέας και της ενιαίας ταυτότητας», και, το «αίσθημα ανασφάλειας και ο ενδογενής συντηρητισμός των μαζών». Στην ανάλυση της υπεισέρχεται ένας πολιτικός όσο και κοινωνιο-πολιτισμικός, μηχανιστικός ‘σχετικισμός’ ο οποίος στερεοτυπικά αποδίδει τον ‘φόβο’ εντός της μουσουλμανικής θρησκείας, των βλέψεων επέκτασης και της συνακόλουθης ‘ηθικής’ της, προσδιορίζει πολιτικά και εννοιολογικά έναν ουσιώδη Ευρωπαϊκό ‘θετικισμό’ της ‘ενσάρκωσης’ του ‘ονείρου’ στην καθαυτό «ευρωπαϊκή ιδέα», συγκροτώντας παράλληλα τους όρους νοηματοδότησης μίας διηνεκούς οικονομικής ‘παράστασης’ με τα χρήματα των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων («το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις», τονίζει χαρακτηριστικά), αδυνατώντας να ‘συλλάβει’ τις ρωγμές και τις εγκάρσιες τομές που έχουν επέλθει στο ευρωπαϊκό εποικοδόμημα την περίοδο επενέργειας της διεθνούς κεφαλαιοκρατικής κρίσης, συνεπεία άσκησης πολιτικών μίας θεμελιώδους απόκλισης από τον ‘κοινοτισμό’ των μεταπολεμικών κρατών πρόνοιας, την ίδια στιγμή όπου ανα-φέρει μία γραμμική, αναγωγιστική πρόσληψη, την καθημερινότητα και την καθημερινοποίηση της παρουσίας, τις διαρκείς μετατοπίσεις και δια-ρρήξεις με όρους μίας ψυχο-παθολογικής ‘φυσιολογικότητας’: «ο ενδογενής συντηρητισμός των μαζών». Βλέπε σχετικά, Τριανταφύλλου Σώτη, ‘Εθνικισμός, θρησκεία και ενάμισι εκατομμύριο παράφρονες’, Εφημερίδα ‘Τα Νέα Σαββατοκύριακο’, 8 & 9/09/2018, σελ. 44.
[10] Βλέπε σχετικά, Milza Pierre, ‘Οι μελανοχίτωνες της Ευρώπης. Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά από το 1945 μέχρι σήμερα’, Μετάφραση: Καυκιάς Γιάννης, Επιμέλεια: Βουλέλης Νικόλας, Εκδόσεις Scripta, Αθήνα, 2004, σελ. 545.
[11] Βλέπε σχετικά, Milza Pierre, ‘Οι μελανοχίτωνες της Ευρώπης…ό.π., σελ. 551.
[12] Βλέπε σχετικά, Χατζημιχάλης Κωστής, ‘Γεωγραφίες του κράτους: Ο Πουλαντζάς και οι σημερινές προσεγγίσεις για το χώρο’, στο: Γολέμης Χάρης & Οικονόμου Ηρακλής, (επιμ.), ‘Ο Πουλαντζάς σήμερα’, Εκδόσεις Νήσος/ Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, Αθήνα, 2012, σελ. 180.
[13]Στη σημερινή Ευρώπη, η επενέργεια μίας πολιτικής του ‘αίματος’ ανα-καλείται εκ νέου, ‘ξυπνά’ φαντάσματα πρόσληψης της έτερης και ετερο-κανονικής ‘μιαρότητας’ και ‘τερατότητας’.
[14] Αναφέρεται στο: Κοντιάδης Ξενοφών, ‘Η Σοσιαλδημοκρατία σήμερα’, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2017, σελ. 102.
[15] Η βίαιη πολιτική που ασκείται και επιτελείται στο σώμα, εκ-φέροντας το πραγματικό με την τροπικότητα του ‘πολλαπλασιασμού’, η πολιτική της επιδιωκόμενης ‘καθυπόταξης’ ονομάζεται από τον Michel Foucault, «ανατομο-πολιτική». Βλέπε σχετικά, Μ. Foucault, ‘Naissance de la Biopolitique. Cours au College de France 1978-1979’, Seuil/Gallimard, 2004, σελ. 24. Το σώμα δεν αποτελεί παρά ‘ίμερο’ εγγραφής και επανεγγραφής.
[16] Αναφέρεται στο, Μιχαήλ Σάββας, ‘Η Φρίκη μιας παρωδίας. Τρεις ομιλίες για τη Χρυσή Αυγή…ό.π., σελ. 42.
[17] Στους δρόμους της πόλης, σηματοδοτήθηκε ένας ιδιότυπος ‘πόλεμος’ θέσεων, με Γκραμσιανούς όρους, καθότι, ενώπιον της βίαιης κίνησης ακροδεξιών-νεοναζιστικών οργανώσεων και ομάδων, προσδιόρισαν, πολιτικά-ιδεολογικά, την δράση τους, αριστερές οργανώσεις και κοινωνικά κινήματα, εκ-φέροντας τους όρους της προσίδιας δι-ιστορικής και ζώσας ‘αλληλεγγύης’ υπό το πρίσμα της πολωμένης εννοιολόγησης ‘κοσμο-συστημάτων’.
[18] Ουσιαστικά, επρόκειτο για την ενσωμάτωση της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην ανεπτυγμένη κεφαλαιοκρατικά Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Δυτικής Γερμανίας, ενσωμάτωση που άφησε πίσω τις δια-ρρήξεις και κοινωνικές-ταξικές, γεωγραφικές ανισότητες. Εάν εστιάσουμε στην περίπτωση του κόμματος ‘Εναλλακτική για τη Γερμανία’, (AFD), δύναται να αναφέρουμε πως στις Ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017 έλαβε υψηλά ποσοστά σε κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, δεικνύοντας και την ιστορική-πολιτική επενέργεια του χάσματος με τις περιοχές της πρώην Δυτικής Γερμανίας, καθώς και το ότι η κοινωνική-πολιτική και εκλογική του άνοδος υπήρξε πολυ-παραγοντική.
[19] O Γάλλος ιστορικός Στεφάν Φρανσουά αναφέρεται στο ζήτημα ανάδυσης ή βαθέος επανεμφάνισης της «ταυτοτικής» ιδεολογίας (‘indentitarian’), εκεί όπου διαμορφώνονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εστίαση στη μείζονα ταυτότητα, Γερμανική και Ευρωπαϊκή, για την ανά-κληση της καθαυτός Ευρωπαϊκής κοινωνιο-πολιτισμικής ομοιογένειας που εδραιώνεται πάνω στη βάση του χριστιανισμού (βλέπε την πολιτική ορολογία του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν), και πλέον ‘απειλείται’ και ‘αλλοιώνεται’ μαζικά από την μαζική εισροή (από τον περιώνυμο ‘λαθρο-εποικισμό’) προσφύγων και μεταναστών, μουσουλμανικού θρησκεύματος σε Ευρωπαϊκές χώρες. Το «ταυτοτικό» πλαίσιο ως ανάδειξη της ριζικής και ολικής ‘διαφοράς’ αναπαράγει τους όρους και τους άξονες ανα-κατασκευής μίας καθαυτό έγκλησης πάνω στο φαντασιακό ή στο ‘μύθευμα’ της ‘ρομαντικοποιημένης’ και ‘αγνής’ Ευρωπαϊκότητας που ετίθετο ενώπιον της μουσουλμανικής ‘αλλοφροσύνης’. Βλέπε σχετικά, Μποζανίνου Τάνια, ‘Η Μέρκελ σε κλοιό ακροδεξιών, ρατσιστών και ναζιστών’, Εφημερίδα ‘Το Βήμα’, 09/09/2018, σελ. Α20-21.