Του Πάνου Χριστοδούλου*
Το τραγούδι Gangsta ‘s Paradise (Coolio featuring LV) είναι το βασικό θέμα του soundtrack της ταινίας Ασυμβίβαστη Γενιά (Dangerous Minds) του 1995, σκηνοθετημένη από τον John Smith, με τη Michelle Pfeifer. Τόσο το τραγούδι, όσο και η ταινία πραγματεύονται τη ζωή μαθητών ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά, όπου χαρακτηριστικά όπως αναφέρει το τραγούδι δε γνωρίζουν αν θα καταφέρουν να επιβιώσουν (στην κυριολεξία) έως τα 23. Η γειτονιά, επομένως και οι μαθητές της είναι μπλεγμένοι σε συμμορίες και το μέλλον τους φαίνεται προδιαγεγραμμένο.
Προς τι όλα αυτά; Επειδή κάπως έτσι παρουσιάστηκαν τα Ελληνικά Πανεπιστήμια τις προηγούμενες βδομάδες από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, με ναυαρχίδες το τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σταθμό skai. Με μια μικρή, αλλά σημαντική, διαφορά. Η εκπαιδευτικός της ταινίας (Michel Pfeifer) δεν αποκαλούσε τους μαθητές της αλήτες ή φασιστοειδή υποκείμενα όπως έπραξαν οι καθηγητές της συγκλήτου του πανεπιστημίου Αθηνών, ο καθηγητής κύριος Συρίγος και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.
Μόνο και μόνο από αυτό το σημείο φαίνεται ότι όντως το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα και η υπεύθυνη πολιτεία αντιμετωπίζει πρόβλημα, από την πλευρά της ποιότητας των εκπαιδευτικών της, καθώς ο ρόλος τους δεν είναι να τιτλοποιούν την όποια αποκλίνουσα συμπεριφορά μα τέτοιους χαρακτηρισμούς, αλλά να προσπαθούν να την κατανοήσουν και να συμβάλλουν στην επανένταξη.
Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να τοποθετηθούν τα πράγματα όμως στη σωστή τους διάσταση: είναι τα ελληνικά πανεπιστήμια άντρο συμμοριών και γκάνγκστερ; Κυκλοφορούν δηλαδή στα Πανεπιστήμια οπλισμένα άτομα με αυτόματα; Δυστυχώς για το skai και τους ομοϊδεάτες τους όχι. Οι παραβατικές συμπεριφορές που αναφέρουν είναι η αφισοκόλληση, οι καταλήψεις και τα γκράφιτι. Αισθητικά και με στοιχεία αυτοκριτικής, η αφισοκόλληση όντως με τον τρόπο που γίνεται είναι σε μεγάλο βαθμό αντιαισθητική. Ιδιαίτερα την περίοδο των εκλογών. Το ίδιο αντιαισθητικά είναι τα επεισόδια μεταξύ μελών παρατάξεων για τραπεζάκια ή αφίσες. Βέβαια τα γκράφιτι πολλές φορές είναι έργα τέχνης, οπότε δε μπαίνουν στην ίδια κατηγορία. Το περιστατικό βέβαια με τον κύριο Συρίγο και την βιαιοπραγία εναντίον του είναι σίγουρα καταδικαστέο. Σε καμία περίπτωση όμως δεν παραπέμπει στις συμμορίες της Νέας Υόρκης.
Έστω όμως ότι τα πανεπιστήμια της χώρας είναι όντως παραδομένα σε συμμορίες. Και μάλιστα είναι παραδομένα εδώ και χρόνια. Σε αυτή την περίπτωση οι πανεπιστημιακοί καθηγητές ως μέλη της διοίκησης κάτι έχουν κάνει λάθος, άρα το λογικό είναι να υποβάλλουν την παραίτησή τους. Πόσο μάλλον αν αυτό γίνεται χρόνια τότε η επιλογή του αυτοδιοίκητου δεν είναι μια μορφή ορθής διοίκησης, οπότε δε θα έπρεπε να υπάρχει. Αντιθέτως η επιλογή της πανεπιστημιακής κοινότητας να τάσσεται υπέρ του αυτοδιοίκητου (το οποίο περιλαμβάνει την πρόσληψη κατά το δοκούν νέων καθηγητών όσο και την διανομή κονδυλίων), ενώ ταυτοχρόνως διαπιστώνουν ότι τα ιδρύματα που διοικούν είναι κάτι που προσομοιάζει στο gangsta ‘ s paradise, συνιστά ένα παράδοξο.
Εκτός και αν γίνει η παραδοχή πως η πανεπιστημιακή κοινότητα αποτελείται και αυτή από γκάνγκστερ. Σε αυτή την περίπτωση οι πανεπιστημιακοί θα διαμαρτυρόταν μόνο σε ότι παρανομίες φορούσαν τις άλλες 《συμμορίες》και όχι σε αυτές που θα εμπλεκόταν η δικιά τους, όπως για παράδειγμα να λαμβάνει ένας καθηγητής χειρουργικής φακελάκι πέντε χιλιάδες ευρώ για χειρουργείο. Όλα αυτά φυσικά είναι υποθετικά σενάρια. Δεν υπάρχει φυσικά καθηγητής χειρουργικής που να συμμετέχει σε ένα τέτοιο απεχθές γεγονός. Θα γινόταν γνωστό εξάλλου από τους σταυροφόρους της νομιμότητας του skai, της καθημερινής και προφανώς η σύγκλητος και ο κύριος Συρίγος θα τους αποκαλούσαν και αυτούς αλήτες που εκμεταλλεύονται την αγωνία του πολίτη για την υγεία του, πολύ μεγαλύτερους από αυτούς που κάνουν γκράφιτι.
Όσο λοιπόν η πανεπιστημιακή κοινότητα θεωρεί τα πανεπιστήμια τόπους ανομίας λόγο των γκράφιτι, τόσο το πρόβλημα θα μεγαλώνει. Και το πρόβλημα σε ένα πανεπιστήμιο δεν είναι προφανώς τα γκράφιτι, οι αφίσες και εν γένει οι τοίχοι του. Και προφανώς το γνωρίζουν και αυτοί που το ισχυρίζονται. Το πρόβλημα του skai και εν γένει των νεοφιλελεύθερων είναι ότι τα πανεπιστήμια είναι δημόσια και όχι ιδιωτικά. Βέβαια σε ιδιωτικά πανεπιστήμια των ΗΠΑ, μπορεί οι τοίχοι να είναι καθαροί, αλλά έχουν γίνει και αρκετές σφαγές με όπλα. Το πρόβλημα της πλειοψηφίας των καθηγητών είναι ότι ενοχλείται η υπεροψία τους από οτιδήποτε (έστω και με λανθασμένο τρόπο) την αμφισβητεί.
Η ποιότητα ενός ιδρύματος κρίνεται από την επιστημονική εξέλιξη των φοιτητών του και σε αυτό το επίπεδο η πορεία των Ελλήνων φοιτητών, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας είναι παραπάνω από θετική. Ένα επίπεδο στο οποίο πάσχουν είναι η διαχείριση της ερευνητικής διαδικασίας και η επικοινωνία τους με την κοινωνία, για το οποίο σίγουρα δεν ευθύνονται τα γκράφιτι και οι αφίσες. Σίγουρα βέβαια είναι πρόβλημα η στάση της πλειοψηφίας των παρατάξεων που όντως σε ένα βαθμό λειτουργούν ως στρατολογητές μελών για κόμματα. Και άλλο τόσο ευθύνεται η φοιτητική κοινότητα που απέχει και αφήνει τα δικαιώματά της χωρίς διεκδικήσεις. Αλλά σε καμία περίπτωση αυτό δεν παραπέμπει σε μαφία.
Εν κατακλείδι το περιστατικό ξυλοδαρμού του κυρίου Συρίγου είναι όντως θλιβερό. Όπως θλιβερά είναι τα περιστατικά ξυλοδαρμού στα γήπεδα ποδοσφαίρου, από μέλη συνδέσμων, στα οποία γήπεδα δεν έχει άσυλο και οι ομάδες δεν είναι δημόσιες, οπότε δεν έχει νόημα να ασχολούνται τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Εξάλλου η ιδιοκτησία των ΜΜΕ συνήθως συμπίπτει με αυτές μεγάλων ομάδων ή και πλοίων που το πλήρωμα τους εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Οπότε αν ψάχνουν για αλήτες οι σεβάσμιοι καθηγητές ή τα ΜΜΕ ας ψάξουν καλύτερα πρώτα ανάμεσά τους. Δυστυχώς θα βρούνε και περισσότερους και χειρότερους. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των ελληνικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
*Μεταπτυχιακός Φοιτητής Διοίκησης Μονάδων Υγείας