Aπό την Εύη Νικολοπούλου*
Η υποχρεωτική καραντίνα στην οποία έχει μπει σχεδόν ο μισός πλανήτης, είναι μια συνθήκη που κάποιες διαστάσεις της δεν μας είναι άγνωστες.
Δεν είναι τυχαίο ότι προσαρμοστήκαμε πολύ γρήγορα και σχεδόν αδιαμαρτύρητα στον κατ οίκον εγκλεισμό. Ότι η καθημερινή επικοινωνία μας ήδη, σε μεγάλο βαθμό, διαμεσολαβείται από το facebook,το messenger, το skype, το viber κτλ είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός.
Στην online επικοινωνία έχουμε το bonus της ναρκισσιστικής ευχαρίστησης ότι τους διαλόγους μας, εν δυνάμει, τους παρακολουθούν και δεκάδες χρήστες. Διάλογοι όχι έπεα πτερόεντα, αλλά που θα αφήσουν επιπλέον το ψηφιακό τους αποτύπωμα στην ιστορία.
Γνωρίζουμε ότι η αναμονή ευχάριστης εμπειρίας, εκλύει στον εγκέφαλο περισσότερες χημικές ουσίες ευφορίας και ανταμοιβής από την ίδια την εμπειρία. Η σκέψη ότι θα δω τον αγαπημένο μου, συνοδεύεται όπως λέμε από “πεταλούδες στο στομάχι”, οι οποίες παραδόξως δεν πολλαπλασιάζονται όταν όντως τον συναντήσω.
Η προσμονή της ηδονής, είναι το αποκορύφωμα της ηδονικής αίσθησης. Δεν έχει παραπάνω.
Η σκέψη ότι θα με διαβάσουν, θα με δουν ψηφιακά πολλαπλάσιοι από τους πραγματικούς μου φίλους και γνωστούς, είναι συχνά μια ηδονιστική σκέψη, περισσότερο συναρπαστική από τις συνήθεις καθημερινές μας εμπειρίες, και με αυτή την έννοια η διαδικτυακή επικοινωνία κερδίζει διαρκώς έδαφος σε σχέση με την offline ζωή.
Η κοινωνική απομόνωση έχει κόστος στην ψυχική και τη σωματική μας υγεία. Κατάθλιψη, μοναξιά και πρόωρο θάνατο. Με αυτή την έννοια, η χρήση των κοινωνικών δικτύων είναι αντίδοτο, ενδυνάμωση και προϋπόθεση ψυχικής υγείας.
Τι κόστος έχει όμως η σωματική απομόνωση;
Το σώμα έχει, κατά κάποιο τρόπο, μπει προ πολλού σε καραντίνα. Λείπει από τις περισσότερες καθημερινές επαφές. Υπάρχει κυρίως ως ψηφιακή απεικόνιση.
Εχω άβαταρ,άρα υπάρχω.
Δεν ξέρω αν η οξυτοκίνη που εκλύεται από την δερματική επαφή, και που αποτελεί μια συγκολλητική ουσία στο χτίσιμο στενών συναισθηματικών δεσμών, μπορεί επιτυχώς και χωρίς κόστος να αντικατασταθεί από την ντοπαμίνη και την αδρεναλίνη των διαδικτυακών συγκινήσεων. Δεν είμαι σίγουρη αν η εμπιστοσύνη και η αφοσίωση που οικοδομούνται μέσα από ενσώματες επαφές, μπορούν να αντιπαρέλθουν την συνθήκη της απουσίας του σώματος, και τι ακριβώς θα σημαίνει αυτό για τις ανθρώπινες σχέσεις.
Δεν ξέρω αν οι καρδούλες και τα ψηφιακά φιλάκια έχουν την ίδια ή παρόμοια συγκινησιακή διέγερση με την αγκαλιά και τη σωματική επαφή.
Η ψηφιακή διαχυτικότητα πάντως είναι η μόνη επιτρεπτή προς το παρόν λόγω κορονοιού.
Είμαι βέβαιη πάντως, ότι η καραντίνα και η επαναληπτικότητά της, είναι μιθριδατισμός. Σταδιακή μετάβαση σε μια νέα κανονικότητα.
Τι θα χάσουμε και τι θα κερδίσουμε αν μας αναγκάσουν να παραμείνουμε σε αυτή, με την απειλή μιας νέας πανδημίας, μένει να το διαπιστώσουμε.
* Η Εύη Νικολοπούλου είναι Ψυχολόγος MSc Εξαρτησιολογία-Θεραπεία Εξαρτήσεων