“Η Ελλάδα είναι ίσως η μοναδική χώρα όπου δεν υπήρξε κάθαρση και όπου και μετά τον πόλεμο συνέχισαν να κυβερνούν οι δωσίλογοι και οι μαυραγορίτες”, λέει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, λίγο πριν ανέβει στο Θέατρο Βράχων του Βύρωνα για τη σημερινή συναυλία, και προσθέτει: “Είναι, λοιπόν, μια υποτυπώδης δικαίωση να βλέπεις παιδιά ή εγγόνια ανταρτών να έχουν χριστεί κυβερνήτες”. Ταυτόχρονα όμως προειδοποιεί: “Μην εναποθέτεις σε καμιά κυβέρνηση τις βαθύτερες αγωνίες σου για έναν καλύτερο κόσμο. Ο ουσιαστικός αγώνας γίνεται χωρίς διαμεσολαβητές”.
Μια διαφορετική συνέντευξη, με έναν δημιουργό που εξακολουθεί να είναι σε πλήρη εγρήγορση και δηλώνει: “…Όπως έστρωσες κοιμήσου κι ό,τι σπείρεις θα θερίσεις…”. Ευτυχώς που υπάρχει κι ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και γλιτώσαμε τον ψυχαναλυτή, αποφανθήκαμε κάτι φίλοι χθες το απόγευμα. Κι ας το πάρει πάνω του κι ας είναι ο αυτοσαρκασμός ελιξίριο του εγωισμού.
Συνέντευξη στη Δήμητρα Κακαουνάκη
* Από την «Αγία Νοσταλγία» σε “πρόσκληση δείπνου” και μάλιστα “κυανίου”. Από εκεί μέχρι εδώ, πόσα χιλιόμετρα έγραψες;
Μέσα στην άψη της δημιουργίας, ούτε που κατάλαβα πώς πέρασαν τα χρόνια. Εξελίχθηκα; Στιχουργικά, σίγουρα ναι. Έφυγε η αγαρμποσύνη της ανωριμότητας και τη θέση της πήρε, σιγά-σιγά, η λιτή προσέγγιση των πραγμάτων, των θαυμάτων και των τραυμάτων. Μουσικά, θα χρειαστεί κι άλλος χρόνος για να μπορέσω να κάνω αξιόπιστη σύγκριση. Ίσως, πλέον, να χρησιμοποιώ τη μουσική περισσότερο ως Δούρειο Ίππο για να «περάσουν» τα λόγια.
* Έχουν περάσει κιόλας 100 ημέρες διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Πώς βλέπεις το δεδομένο ότι στις Σκουριές το εργοστάσιο τρώει ακόμη το δάσος;
Θες να χαλάσουμε τις καρδιές μας τώρα; Μην εναποθέτεις σε καμιά κυβέρνηση τις βαθύτερες αγωνίες σου για έναν καλύτερο κόσμο. Ο ουσιαστικός αγώνας γίνεται χωρίς διαμεσολαβητές.
* «Πρώτη φορά Αριστερά». Σου λέει κάτι;
Κάτι μου λέει. Όχι όσο περίμενα, βέβαια. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος δημιούργησε πληγές που, σε όλες σχεδόν τις χώρες, έκλεισαν με μια μορφή κάθαρσης. Η Ελλάδα είναι ίσως η μοναδική χώρα όπου δεν υπήρξε κάθαρση, όπου και μετά τον πόλεμο συνέχισαν να κυβερνούν οι δωσίλογοι και οι μαυραγορίτες. Αυτό το τεράστιο βάρος το κουβαλούσε για χρόνια η συλλογική μνήμη. Είναι, λοιπόν, μια υποτυπώδης δικαίωση να βλέπεις παιδιά ή εγγόνια ανταρτών να έχουν χριστεί κυβερνήτες. Είναι λίγο σαν την «εκδίκηση της γυφτιάς».
* Εξακολουθείς να απολαμβάνεις την επαρχία;
Έχει τα καλά της, έχει και τ’ άσχημα. Στα καλά δεν θ’ αναφερθώ, για να μη σας κάνω να ζηλέψετε. Θα σταθώ σε ένα πράγμα που με ξενερώνει και μ’ εξοργίζει. Αντίθετα απ’ ό,τι πίστευα, οι περισσότεροι της υπαίθρου δεν δίνουν δεκάρα για το φυσικό περιβάλλον. Ξεφορτώνονται τα σκουπίδια τους όπου νά ‘ναι, χρησιμοποιούν πληθώρα φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες, απομυζούν τα υπόγεια νερά… Πολλοί από αυτούς είναι και ανύποπτοι για τη ζημιά που προκαλούν. Η παιδεία δεν κατάφερε να ξεκλειδώσει την ευαισθησία.
* Απ’ ό,τι ξέρω, φέτος, για πρώτη φορά, πήγες στο εξωτερικό, και τελείωσες τις εμφανίσεις σου με το «Πού πας, ρε Καραμήτρο». Νιώθεις ξένος μόνο εκεί ή και εδώ;
Έδωσα αυτό τον τίτλο στη μικρή περιοδεία στην Ευρώπη στο πλαίσιο του αυτοσαρκασμού που με διακρίνει. Ο οποίος αυτοσαρκασμός, αν δεν το γνωρίζεις, είναι το ελιξίριο του εγωισμού. Αφορούσε τις διάφορες ανεπάρκειές μου, όσον αφορά τη σκηνική παρουσία, τη φωνητική αδυναμία κ.λπ. Η αλήθεια είναι πως δεν ένιωσα και τόσο ξένος εκεί. Ήταν παρόμοιο το κλίμα, όπως και στην Ελλάδα. Η αίσθηση, πάντως, του να νιώθεις ξένος όπου κι αν είσαι, είναι ευθέως ανάλογη της ματαιότητας που σε κατατρέχει.
* Τα τραγούδια σου φαίνεται να χτίζουν συνειδήσεις. Το αντιλαμβάνεσαι ως αποστολή;
Το έχω ξαναπεί: Όσο πιο ανεύθυνος αισθάνεται κάποιος δημιουργός, τόσο πιο αληθινή τέχνη μπορεί να παράξει. Καμιά σκέψη, καμιά προσδοκία δεν θέλω να με φρενάρει.
* Τα τραγούδια σου τα ζεις ή τα γράφεις μόνο;
Άλλα τα ζω και ύστερα τα γράφω κι άλλα τα γράφω και ύστερα τα ζω.
* Μερικοί σε αντιμετωπίζουν ως σύμβολο. Φοβάσαι μήπως σε απορροφήσει το σύστημα;
Δεν νομίζω να ισχύει αυτό που λες. Τα τραγούδια και τις μουσικές τα φτιάχνω για μένα. Για να κρατηθώ όρθιος μες στη ζωή. Για να περάσω όσο πιο καλά μπορώ. Δεν είμαι τίποτε άλλο παρά ένας καλοπερασάκιας.
* Πήγες στην ΕΡΤ και τραγούδησες για τον αγώνα των εργαζομένων. Πώς σου φάνηκε το νέο Δ.Σ. με Λάμπη Ταγματάρχη και Διονύση Τσακνή;
Δεν έχω παρακολουθήσει το θέμα. Η πορεία θα δείξει. Κι εδώ, όμως, θέλω να πω ότι, αν θέλει κάποιος πραγματικά ελεύθερη ραδιοφωνία, δεν θα τη βρει σε κανέναν κρατικό σταθμό, πόσο μάλλον στους ιδιωτικούς σταθμούς-μπρελόκ των πλούσιων και των λαμογιών. Όσοι νιώθουν την ανάγκη να εκφραστούν ελεύθερα, ας κάνουν πειρατικούς σταθμούς, όπως παλιά.
* Πού τοποθετείς τον εαυτό σου, πολιτικά και κοινωνικά;
Μου βάζεις δύσκολα. Οι απόψεις μου είναι ένα συνονθύλευμα σκέψεων, ένας ιδεολογικός αχταρμάς, που, το μόνο στοιχείο που τα ενώνει είναι μια αίσθηση δικαίου που φαίνεται να υπάρχει μέσα μου. Λειτουργώ κάθε φορά αντανακλαστικά και όχι με βάση κάποιες παγιωμένες πεποιθήσεις. Και, εντέλει, ακολουθώ και στη ζωή το ίδιο σύστημα που εφαρμόζω και στη μουσική δημιουργία: Το φυλακούριο σύστημα «Τα τρία Ου». Δηλαδή, κουτουρού.
avgi.gr