Tου Νικόλα Ζηργανου
Αποστολή στο Ερμπίλ
Σε μετωπική σύγκρουση οδηγούνται το Ερμπίλ και η Βαγδάτη, η οποία αρνείται τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος της Δευτέρας και προσπαθεί να δημιουργήσει πολιτική και οικονομική ασφυξία στους Κούρδους του Ιράκ.
Η ιρακινή κυβέρνηση του Χάιντερ αλ Αμπάντι απηύθυνε χθες τελεσίγραφο προς το Ερμπίλ, με το οποίο καλεί τους Κούρδους να παραδώσουν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση τον έλεγχο των συνοριακών διαβάσεων, των δύο διεθνών αεροδρομίων, του Ερμπίλ και της Σουλεϊμανίγια, και των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων.
Το τελεσίγραφο λήγει στις έξι το απόγευμα της Παρασκευής και ήδη αρκετές αεροπορικές εταιρείες ανακοίνωσαν αναστολή των πτήσεών τους από και προς το ιρακινό Κουρδιστάν. Οι εσωτερικές πτήσεις θα πραγματοποιούνται κανονικά.
Η κλιμάκωση των κυρώσεων δημοσιοποιήθηκε χθες, λίγο πριν από την επίσημη ανακοίνωση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, με το οποίο οι Κούρδοι επικύρωσαν τη βούλησή τους να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος, με συντριπτικό ποσοστό 92,73% υπέρ του «ναι» και συμμετοχή πάνω από 72%.
Ο ηγέτης του ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, κάλεσε το Ιράκ «να μην κλείσει την πόρτα στον διάλογο» και έδωσε διαβεβαιώσεις προς τη διεθνή κοινότητα ότι το δημοψήφισμα δεν είχε σκοπό να «οροθετήσει τα σύνορα (του Κουρδιστάν με το Ιράκ) ή να τα επιβάλει de facto».
Ωστόσο στη Βαγδάτη φαίνεται να επικρατούν οι πλέον ακραίες φωνές, με το υπουργικό συμβούλιο να ζητάει από τις άλλες χώρες να σταματήσουν την αγορά του κουρδικού πετρελαίου, εκτός κι αν η συναλλαγή διεξάγεται μέσω της κεντρικής κυβέρνησης του Ιράκ.
Το ιρακινό Κουρδιστάν είναι απολύτως εξαρτημένο από τα έσοδα του πετρελαίου και η μοναδική διέξοδος που έχει για να εξάγει ενεργειακά προϊόντα είναι η Τουρκία, η οποία επίσης αντιτίθεται στο κουρδικό δημοψήφισμα.
Ευθείες απειλές
Νωρίτερα, ο σιίτης πρώην πρωθυπουργός του Ιράκ (και πιθανός αντίπαλος του Αμπάντι στις εκλογές του Απριλίου), Νούρι αλ Μαλίκι, είχε απειλήσει με χρήση στρατιωτικών μέσων λέγοντας ότι «όσοι δεν υπακούσουν στη νομιμότητα πρέπει να αντιμετωπιστούν με βία». Με μια δήλωση που κρατάει κάποιες αποστάσεις από τη Βαγδάτη, διαφοροποιήθηκε χθες η Τουρκία, η οποία δείχνει να μην επιζητεί μια θερμή αντιπαράθεση με τους Κούρδους. Ο εκπρόσωπος του προέδρου Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν, αναγνώρισε πως οι Κούρδοι οδηγήθηκαν στο διαζύγιο με τη Βαγδάτη λόγω της σεχταριστικής, διχαστικής πολιτικής που είχε ασκήσει στο παρελθόν ο φανατικός σιίτης αλ Μαλίκι.
Ο Καλίν επισήμανε ότι η Αγκυρα είναι στενός σύμμαχος των Κούρδων του Ιράκ, αλλά η πρόθεσή τους για ανεξαρτησία θα μπορούσε να βλάψει αυτή τη σχέση.
Ομως οι πιέσεις της Αγκυρας συνεχίζονται προς το Ερμπίλ, καθώς πλανάται η απειλή του Ταγίπ Ερντογάν να αναστείλει το διασυνοριακό εμπόριο, ενώ παραμένει στο τραπέζι και η πιθανή λήψη στρατιωτικών μέτρων.
Αρνητική στάση προς το κουρδικό δημοψήφισμα εξέφρασε επίσης η Μόσχα. Σε ανακοίνωσή του το ρωσικό ΥΠΕΞ επισημαίνει πως υπάρχει κίνδυνος αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή.
Η Ρωσία κάλεσε τη Βαγδάτη και το Ερμπίλ να προχωρήσουν σε συνομιλίες για την εξεύρεση λύσης στο πλαίσιο ενός ενιαίου ιρακινού κράτους.
Την ίδια έκκληση έκανε και εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με την επισήμανση πάντως ότι πιθανό κλείσιμο των κουρδικών αεροδρομίων δεν συνιστά θετική εξέλιξη.
Η Ουάσινγκτον επανέλαβε ότι θεωρεί το κουρδικό δημοψήφισμα μονομερή ενέργεια και ότι υποστηρίζει ένα ενιαίο, ομόσπονδο και δημοκρατικό Ιράκ.
Στο Ερμπίλ επικρατεί ψυχραιμία και η κυβέρνηση συνεχίζει να τονίζει πως επιθυμεί τον διάλογο με τη Βαγδάτη και την αποφυγή χρήσης βίας.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, όπως δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος, αν υπάρξει επίθεση κατά του ιρακινού Κουρδιστάν, οι πεσμεργκά είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν τα εδάφη τους.