Πάνος Χριστοδούλου
Η αναφορά του τίτλου προφανής: αναφέρεται στο τελευταίο επεισόδιο των ταινιών Avengers της marvel. Παρ ολ αυτά το άρθρο δεν αποτελεί κριτική ή στην ταινία αλλά στο πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα (αν και θα περιέχει spoiler). Η ιδέα βασίζεται στη σκηνή όπου ο main villain της ταινίας Thanos αποκτά όλα τα infinity stones και με ένα κλαπ των δακτύλων του εξαφανίζει το μισό πληθυσμό του κόσμου, μαζί και τους μίσους υπερήρωες. Οι Avengers λοιπόν που επέζησαν ενός παγκόσμιου πολέμου, ενός εμφυλίου μεταξύ τους και άλλων τόσο δινών εξαφανίστηκαν έτσι απλά με το χτύπημα δύο δαχτύλων.
Η σκηνή αυτή μπορεί να περιγράψει πολύ γλαφυρά το τι έγινε στην αριστερά στην Ελλάδα μετά το 2015. Μια αριστερά που επιβίωσε από δύο παγκόσμιους, ένα εμφύλιο, μια δικτατορία κατάφερε να εξαφανιστεί μετά από 4 χρόνια κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Και κυριολεκτικά απλά να εξαφανιστεί. Χωρίς μάχη, χωρίς κάποια ιδιαίτερη αντίσταση. Και όσο και αν ο παραλληλισμός μπορεί να φαίνεται τραβηγμένος, η αριστερά στην Ελλάδα έχει πολλές ομοιότητες με τους Avengers. Το βασικότερο είναι ότι έχει attitude super heroes: προσπαθεί να σώσει τον κόσμο από κάποια μεγάλη απειλή, χωρίς την ιδιαίτερη συμμετοχή του κόσμου, σε ένα επίπεδο σύγκρουσης φωτός και σκοταδιού, ενώ δε διστάζει και αυτή με τη σειρά της να σκοτωθεί στο εσωτερικό της.
Και όπως στην ταινία Endgame η αρχική τιμωρία του Thanos δεν αλλάζει τίποτα, έτσι και στην πραγματικότητα η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν αλλάζει τίποτα, τουλάχιστον προς το καλύτερο. Αντίθετα αφήνει ένα σκηνικό επιστροφής στο 2004, όπου όλη η Ελλάδα είναι μπλε. Όχι όμως το μπλε το απαλό του Καραμανλή, αλλά ένα σκούρο μπλε, νεοφιλελεύθερο, με αποχρώσεις μαύρου και Μπογδάνου. Θα πει όμως κάποιος, αφού αυτούς δε ψηφίζει ο κόσμος; Και εν μέρει θα έχει δίκιο. Γιατί όντως ένα κομμάτι κόσμου τους ψηφίζει, ένα άλλο όχι. Αυτά είναι τα όρια και οι δικλείδες ασφαλείας της αστικής δημοκρατίας, η οποία κατά ουσία, μόνο δημοκρατία δεν είναι. Η δημοκρατία αυτή είναι μια ολιγαρχία των βολεμάτων, των μηχανισμών και των εξαρτήσεων. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον δημιουργούνται συνειδήσεις που οδηγούν σε (φαινομενικά) παράλογα αποτελέσματα, όπως οι Μπογδάνοι και οι Βελόπουλοι.
Το πρόβλημα είναι ότι η αριστερά εγκλωβίστηκα ακριβώς σε αυτό το καθεστώς. Ενώ θεωρητικά έπρεπε να κινείται στα όρια στης αστικής δημοκρατίας, επέλεξε στο όνομα μιας γενικής και αόριστης γραμμής μαζών, ενός αφηρημένου δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό ή μιας απροσδιόριστης δικτατορίας του προλεταριάτου, να κάνει μια πολιτική για το λαό γενικά και τελικά για μια πολύ μικρή μειοψηφία ειδικά. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και τη συντριπτική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στην ουσία ακολούθησε μια επιδοματική πολιτική για λίγους με αποκλεισμένους τους εργαζομένους και τους ανέργους, αλλά και την εξαφάνιση της ΛΑΕ η οποία κατέληξε ένας όμιλος πατριωτικού προβληματισμού με μια εβδομαδιαία έφοδο σε συμβολαιογραφία για πλειστηριασμούς.
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος Doctor Strange να μπορεί να ταξιδέψει στο χωροχρόνο, και να δει τα υπαρκτά σενάρια έκβασης της ιστορίας. Αν και πολλές φορές κομμάτια της αριστεράς έχουν προσπαθήσει να περιγράψουν την <<αριστερά του 21ου αιώνα>>, σε βαθμό που ξεχνούν το σήμερα. Η αριστερά δε γίνεται να επαναθεμελιωθεί σε γραφεία, σε κείμενα, μακρυά από το παρόν, μακριά από την κανονική ζωή. Αυτό σημαίνει ότι η αριστερά των γραφειοκρατών και των επαγγελματικών στελεχών, του καθήκοντος και της αφίσας πρέπει να μείνει στο μακρινό 60.Δεν έχει καμία δουλειά στον 21ο αιώνα (sic). Η αριστερά χρειάζεται πραγματικούς ανθρώπους και πλειοψηφική απεύθυνση. Αλλά για να αποκτήσεις πλειοψηφική απεύθυνση πρέπει πρώτα να παράγεις πολιτική από τα μέλη σου για τα μέλη σου. Και αυτό δε μπορεί να γίνει εντός των ορίων της αστικής δημοκρατίας. Χρειάζονται σχήματα (δημοτικά, κομματικά, συνδικαλιστικά) τα οποία θα αμφισβητούν στον τρόπο λειτουργίας τους τη λογική αυτή. Δε θα δεσμεύονται από μηχανισμούς και ψήφους, προϊστάμενος και υφιστάμενους, αλλά θα βασίζονται στη σύνθεση και τη συμμετοχή.
Ευτυχώς ή δυστυχώς δε χρειαζόμαστε τον Έρικ Μπάνερ και τον Σκοτ Λανγκ για να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο. Οι τελευταίες εκλογές μας έφεραν σε ένα ιδιότυπο 2004 όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Που σημαίνει ότι θα έρθει πάλι ένα 2006 και ένα 2008 για αρχή. Αυτή τη φορά όμως πρέπει εμείς να είμαστε διαφορετικοί. Εδώ εμφανίζεται ο παράγοντας Μέρα 25 και ο Τόνι Σταρκ της αριστεράς, Γιάνης Βαρουφάκης. Ένας πολιτικός που κινείται ταυτόχρονα εντός και εκτός αστικής δημοκρατίας, εντός και εκτός μαζών. Όσο και αν αρκετοί των κατηγορούν για ευρωρεφορμισμό, αξίζει να αναφερθεί ότι το 2015 ενώ κομουνιστές κρύβονταν στην αποχή, ο ίδιος επέλεξε τη σύγκρουση. Και εδώ χρειαζόμαστε μια αριστερά όχι των σύνθημά των, αλλά του προγράμματος και των πράξεων. Σε αυτό το επίπεδο κέρδισε ο Γιάνης Βαρουφάκης. Ενώ ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΚΚΕ και ΛΑΕ έμεναν σε ένα σύνθημα Τοτέμ, ο ίδιος επέλεξε να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα. Μένει να αποφασίσει και ο ίδιος αν θα είναι ο Τόνι Σταρκ ή ο Iron Man.
Όπως και ο Τσίπρας επέλεξε να μην είναι η Captain Marvel που πολλοί ήθελαν να είναι. Αλλά αυτό δεν είναι δικό του πρόβλημα. Ο ίδιος ήταν ένας χαρισματικός νέος και έγινε ένας χαρισματικός ηγέτης. Όχι όμως ένας χαρισματικός αριστερός ηγέτης. Αυτό ήταν ευθύνη των υπολοίπων που ήθελαν να είναι κάτι που δεν ήταν. Εδώ πρέπει να επιλέξει το υπόλοιπο κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ αν αυτή τη στιγμή θέλει να επιστρέψει στο παρελθόν του ή να γίνει ένα προοδευτικό φιλελεύθερο ΠΑΣΟΚ.
Και το κυριότερο είναι να αποφασίσει η υπάρχουσα αριστερά αν μπορεί να εγκαταλείψει των εμφύλιο γύρω από τα bullet και να δημιουργήσει μια συμμαχία φυσιογνωμία. Captain America μάλλον δεν έχουμε (αν και ενδεχομένως ο Αλέκος Αλβανός θα μπορούσε να παίξει αυτό το ρόλο) για να συσπειρώσει τον κόσμο σε μια μάχη φωνάζοντας Avengers assemble .Παρόλα αυτά είναι μια δουλειά που ο καθένας πρέπει να κάνει στις οργανώσεις του. Και δυστυχώς η τοποθέτηση του Παναγιώτη Λαφαζανη κινείται πολύ μακριά από αυτό, μέσα σε ένα πρόσταγμα άλλων εποχών με μια συσπείρωση γύρω από το έθνος κράτος και την πατριωτική δεξιά, γεγονός που πάει την κομμουνιστική υπόθεση έτη φωτός πίσω, χωρίς καμία πρόνοια για τη λειτουργία και την αλλαγή σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Μένει να αποφασίσει και η υπόλοιπη αριστερά αν αυτή τη στιγμή χρειάζεται μάχη σύνθημά των αρχής αλλά όχι πάλης (όπως είναι αυτή τη στιγμή η έξοδος από το ευρώ) ή μάχη συνειδήσεων και φυσιογνωμίας. Το άρθρο επιλέγει το δεύτερο ακόμα και αν αυτό σημαίνει μια επιστροφή σε εποχές 90 με συμμαχία με το ριζοσπαστικό ρεφορμισμό. Εξάλλου μια χαρά δεν ήταν και τα 90s;